اگرچه دیسک کمر می‌تواند در هر سطحی اتفاق بیفتد اما متداول‌ترین محل آن ناحیه کمر ستون فقرات یا پایین کمر است. قسمت کمری ستون فقرات به طور مداوم فشار فوق العاده‌ای را به خود جذب می‌کند و از این رو مستعد فتق کمر است. به این بیماری همچنین “دیسک پاره شده” یا “دیسک برآمده” نیز گفته می‌شود اما نام آن هرچه باشد، یکی از منابع رایج دردهای کمری در هنگام بروز آن است. دیسک کمر می‌تواند در اثر پیری طبیعی، آسیب‌دیدگی حاد، بیماری مادرزادی یا انحطاط ستون فقرات اتفاق بیفتد. درد ناشی از فتق دیسک می‌تواند از یک تحریک کننده جزئی تا یک عذاب آزار دهنده در زندگی فرد باشد.
دیسک کمر دارای طیف گسترده‌ای از دلایل و طیف قابل توجهی از درد هستند و گزینه‌های زیادی برای درمان برای آن‌ها وجود دارد.
فهرست مطالب
علائم دیسک کمر چیست؟
دیسک کمر دارای علائم بارز بسیاری است. با این حال، همه افرادی که از فتق دیسک رنج می‌برند هر علامتی را تجربه نمی‌کنند. برخی از علائم شایع دیسک کمر شامل موارد زیر است. درد شدید در بازوها یا پاها: درد یکی از شایع‌ترین علائم فتق دیسک است. اگر فتق در ناحیه تحتانی کمر رخ دهد درد در باسن، ساق و ران پا شدیدتر است. اگر فتق در ناحیه گردن رخ دهد شدیدترین درد در شانه‌ها و بازوها خواهد بود. هر موقعیت یا فعالیتی که منجر به فشرده شدن دیسک برآمده شود می‌تواند باعث گسترش درد در اندام‌ها شود. بی‌حسی و سوزن سوزن شدن: بعضی از افراد ممکن است به دلیل فتق دیسک دچار بی‌حسی و سوزن شوزن شدن شوند. ممکن است این علائم همراه با درد باشد. ضعف: فتق دیسک بسته به اعصاب آسیب‌دیده می‌تواند باعث ضعف عضلانی نیز بشود.
علائم دیسک کمر شدید
مهم‌ترین چیزی که باید به خاطر داشته باشید این است که علائم دیسک کمر می‌تواند نشان دهنده عوارض جدی بالقوه‌ای باشد که توجه فوری پزشکی را تضمین می‌کند. اگر هر یک از علائم شدید فتق دیسک ذکر شده در زیر را تجربه کردید سریعاً به پزشک مراجعه کنید:
- از دست دادن کنترل روده و یا مثانه، از دست دادن احساس در اندام تحتانی (پاها): این علائم ممکن است مربوط به سندرم نشانگان دم اسب باشد، یک بیماری نادر یا جدی نخاعی که نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد.
- از دست دادن تعادل و مهارت‌های حرکتی خوب و ضعف عضلات: این علائم فشرده شدن عصب نخاعی را نشان می‌دهد. دیسک کمر در شدیدترین موارد می‌تواند خود نخاع را فشرده کند که به عنوان میلوپاتی شناخته می‌شود.
علاوه بر علائم ذکر شده، به پزشک خود مراجعه کنید اگر:
- علائم شما با چندین هفته درمان محافظه کارانه (مثلاً یخ و گرما یا فیزیوتراپی) بهبود نمی‌یابد یا بدتر می‌شود.
- درد در زندگی روزمره شما تداخل ایجاد کرده (به عنوان مثال، کیفیت خواب شما را کاهش داده یا باعث شده است کارتان را از دست بدهید).
چرا علائم دیسک کمر را جدی بگیریم؟
دیسکی که باد کرده و یک عصب را در ستون فقرات شما فشرده کرده و گیر انداخته می‌تواند باعث بی‌حسی، ضعف، سوزن سوزن شدن، تیر کشیدن، مشکلات روده و/ یا مثانه شود. این‌ها علائمی هستند که می‌توانند بر کیفیت زندگی شما تأثیر بسزایی بگذارد.
اگر درمان‌های محافظه کارانه، حرکات کششی و درمان‌ها به اندازه کای موثر نباشند، یا اگر درد در زندگی روزمره شما تداخل ایجاد کرده است، ممکن است زمان مراجعه به پزشک باشد. اگر فشردگی عصب شما زود درمان شود احتمال اینکه بهبودی کامل را تجربه کنید زیاد است. اگر فشردگی عصب شما خیلی شدید است، باید به یاد داشته باشید که اگر بیش از حد صبر کنید تا درد ناشی از عصب را خودتان برطرف کنید خطر آسیب‌دیدگی طولانی مدت یا دائمی در عصب شما را تهدید خواهد کرد.
یک مطالعه نشان می‌دهد که انتظار طولانی برای جستجوی معالجه پزشکی برای دیسک کمر ممکن است باعث آسیب بیشتر شود. این مطالعه دو گروه از بیماران مبتلا به دیسک کمر را با یکدیگر مقایسه کرده است. بیمارانی که بیش از شش ماه صبر کردند تا علائم دیسک کمر خود را به پزشک گزارش دهند به خوبی افرادی که کمتر از شش ماه صبر کردند، به درمان پاسخ ندادند.
نکته اینجا است که اگر درد دیسک شما شدید اس ، زمان را برای مراجعه به پزشک از دست ندهید. مراجعه به پزشک زودتر از موعد ممکن است باعث موفقیت در درمان شما شود و انتظار طولانی مدت ممکن است منجر به آسیب طولانی مدت عصبی شود که بعید به نظر می‌رسد بتوان آن را درمان کرد.
راه‌های درمان دیسک کمر
درمان دیسک کمر بستگی به بزرگی فتق و علائم ارائه شده توسط بیمار دارد. با اینکه برخی از بیماران ممکن است علائم مزمن را نشان دهند، برخی دیگر ممکن است نسبتاً بدون علامت باشند. عمل جراحی برای درمان دیسک کمر می‌تواند به دنبال یک روش محافظه کارانه‌تر (غیرتهاجمی) انجام شود. درمان محافظه کارانه دیسک کمر شامل اقدامات پیشگیرانه و درمانی است. دراین روش درمانی برای کاهش موقتی درد یا کاهش فشار ناشی از فشردگی روی دیسک تحت تأثیر قرار گرفته، گام‌هایی برداشته می‌شود. برخی از رایج‌ترین گزینه‌های درمانی محافظه کارانه موارد زیر را شامل می‌شود.
دارو درمانی
چندین دارو برای معالجه دیسک برآمده استفاده می‌شود. اگرچه این داروها خسارت وارد شده به دیسک را برنمی‌گردانند اما به طور موقت باعث تسکین درد می‌شوند. این داروها در دسته‌های مختلفی قرار می‌گیرند که شامل موارد زیر است.
داروهای مسکن بدون نسخه
بسیاری از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDS) به طور معمول برای بیمارانی که از دیسک کمر رنج می‌برند تجویز می‌شود. اگر درد خفیف تا متوسط باشد این داروها بسیار کارآمد هستند. داروهای این دسته شامل ایبوپروفن، ناپروکسن و غیره هستند.
داروهای مسکن تجویزی
اگر NSAIDS موثر واقع نشدند، پزشک ممکن است داروهای ضد درد از جمله داروهای مخدر را برای بیمار تجویز کند. برای مقابله با درد مزمن ممکن است داروهایی مانند Percocet و OxyContin برای مدت کوتاهی تجویز شود. این داروهای مسکن قوی دارای عوارض جانبی خاص خود نیز هستند و نباید برای مدت طولانی استفاده شود. آن‌ها به طرز بسیار ناگواری عادت ایجاد می‌کنند و باید با احتیاط از آن‌ها استفاده کرد.
داروهای ضد تشنج
این داروها معمولاً برای درمان تشنج استفاده می‌شوند اما در صورت وجود درد شدید عصبی همراه با دیسک کمر، می‌توانند به عنوان تسکین دهنده درد عمل کنند. این داروها عصب تشدید شده را آرام می‌کنند و درد را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهند. با این حال این داروها نیز مانند مواد مخدر عوارض جانبی خود را دارند و نباید برای مدت طولانی مصرف شوند.
شل کننده‌های عضلانی
دیسک کمر می‌تواند باعث ایجاد اسپاسم عضلات به عنوان یک نشانه ثانویه شود. شل کننده‌های عضلانی می‌توانند این اسپاسم‌ها را تسکین داده و به تحرک و درد کمک کنند. این داروها ممکن است باعث خواب‌آلودگی و آرام‌بخشی شوند، از این رو باید با احتیاط مصرف شود.
تزریق استروئید
دیسک کمر می‌تواند باعث التهاب شدید عصب‌ها و ناحیه مجاور شود. التهاب به نوبه خود باعث ایجاد درد می‌شود. استروئیدهایی مانند کورتیزون می‌توانند التهاب را مهار کنند. تزریق مستقیم کورتیزون به ناحیه مجاور دیسک برامده ممکن است باعث تسکین درد و التهاب شود. استروئیدهای خوراکی نیز در بعضی موارد برای کنترل بیشتر التهاب تجویز می‌شوند.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی می‌تواند به کاهش علائم دیسک کمر کمک کند. روش‌های مختلفی که در فیزیوتراپی مورد استفاده قرار می‌گیرد می‌تواند فواید فوری و طولانی مدت را به بیماران مبتلا به دیسک کمر ارائه دهد. برخی از تکنیک‌های مورد استفاده در درمان دیسک کمر شامل موارد زیر است.
ماساژ بافت عمیق
این روش باعث کاهش اسپاسم و تنش در عضلات عمیق مرتبط با دیسک کمر می‌شود. ماساژ بافت‌های عمیق می‌تواند تحرک عضلات را احیا کند و همچنین به دلیل وجود دیسک برآمده می‌تواند فرد را از درد عضلات عمیق رها کند.
گرما و سرما درمانی
هر دو روش گرما و سرما درمانی می‌توانند فوایدی را برای بیمار مبتلا به فتق دیسک ایجاد کنند. گرما درمانی باعث افزایش گردش خون در منطقه آسیب‌دیده شده و باعث برطرف شدن درد و اسپاسم می‌شود و باعث ایجاد موادی مانند اسید لاکتیک می‌شود. از طرف دیگر، سرما درمانی جریان خون را به دیسک آسیب‌دیده محدود می‌کند و از این رو می‌تواند التهاب را کاهش دهد. یک متخصص فیزیوتراپی ممکن است از هر دو روش درمانی گرم و سرد به صورت متناوب استفاده کند تا به تسکین مطلوب برسد.
تحریک عصب الکتریکی از راه پوست (TENS)
روش تنس با استفاده از پالس‌های الکتریکی برای تحریک بافت عضلانی استفاده می‌کند. این دستگاه در صورت عدم موفقیت سایر روش‌ها، اسپاسم و درد را تسکین می‌دهد. تنس کاملاً بی‌خطر است و فقط از مقدار کمی جریان الکتریکی برای تحریک عضلات استفاده می‌کند.
کشش
کشش یکی دیگر از روش‌های استاندارد فیزیوتراپی است که در درمان دیسک کمر استفاده می‌شود. منطق این است که استخوان‌ها را با استفاده از وزن از هم جدا کنید تا دیسک بیرون زده بتواند در جای خود قرار بگیرد.
درمان‌های جایگزین
چندین رشته پزشکی جایگزین می‌توانند به بیماران دیسک کمر کمک کنند. آرایش ستون فقرات توسط کایروپراکتور می‌تواند در کاهش درد و اسپاسم عضلانی نقش داشته باشد. همچنین برخی از افراد طب سوزنی را در درمان درد ناشی از دیسک کمر مفید می‌دانند.
ورزش
تمرینات بدنی برای تقویت عضلات هسته بدن، بهبود انعطاف‌پذیری و تقویت عضلات می‌تواند به بیماران مبتلا به دیسک کمر کمک کند. این فعالیت‌ها با کاهش فشار ناشی از فتق دیسک منجر به کاهش علائمی مانند درد و ضعف می‌شود.
جراحی
در برخی از بیماران، جراحی تنها گزینه برای تسکین دائمی است. با این وجود فقط تعداد کمی از بیماران مبتلا به دیسک کمر باید تحت عمل جراحی قرار گیرند. این عمل جراحی شامل برداشتن بخشی از دیسک برآمده است. با این حال، در برخی موارد، کل دیسک باید برداشته شود. در چنین شرایطی جراح ممکن است دو مهره مجاور را فیوز کند یا یک دیسک مصنوعی بین آن‌ها قرار دهد. فیوژن مهره‌ها با سیم نخاعی، ثبات ستون فقرات را بازیابی می‌کند. اما با این کار برخی از تحرکات فرد از بین می‌رود. کاشت دیسک مصنوعی هزینه بیشتری دارد و بندرت انجام می‌شود.
