علت و درمان شکستگی فشاری ستون فقرات
شکستگی فشاری زمانی اتفاق می‌افتد که یک قسمت از مهره یا استخوان ستون فقرات تخریب شود. شایع‌ترین نوع شکستگی فشاری شکستگی گوه‌ای است که در آن قسمت جلویی استخوان مهره تخریب شده اما پشت آن سالم باشد و مهره به شکل گوی در می‌آید. در برخی موارد بیش از یک مهره شکسته می‌شود که به آن شکستگی فشار چندگانه گفته می‌شود. شکستگی‌های فشاری چندگانه می‌توانند باعث ایجاد قوز کمر شود که یک ناهنجاری در ستون فقرات است و باعث می‌شود که ستون فقرات به سمت جلو انحنا پیدا کند و ظاهری گوژپشت به فرد بدهد. در برخی موارد ممکن است قد فردی که دچار شکستگی فشاری چندگانه شده است کوتاه‌تر شود.
فهرست مطالب
علائم
شکستگی‌های فشاری ممکن است با علائمی همراه باشند یا بدون هیچ علامتی اتفاق بیفتد. اگر شکستگی‌های فشاری علائمی داشته باشد این علائم عبارتند از:
- درد کمر، دست‌ها یا پاها
- بیحسی یا ضعف در پاها یا دست‌ها (اگر شکستگی روی نخاع یا اطراف عصب‌ها در ستون فقرات تأثیر گذاشته باشد)
- پس از گذشت زمان، بیمار متوجه می‌شود که قد او کوتاه‌تر شده است.
یک شکستگی فشاری که به صورت ناگهانی اتفاق می‌افتد می‌تواند بسیار دردناک باشد اما اگر شکستگی فشاری به تدریج اتفاق بیفتد درد آن هم به صورت تدریجی افزایش می‌یابد.
علل و عواملی که باعث بروز شکستگی فشاری می‌شوند
به ندرت، شکستگی‌های فشاری ناشی از ضربه باعث آسیب‌دیدگی مهره‌های ستون فقرات می‌شوند. غالباً مهره با شکستگی فشاری ضعیف می‌شود. علت اصلی ضعف مهره‌ها ابتلا به پوکی استخوان است که یک بیماری بوده که در آن استخوان ضعیف و شکننده می‌شوند. پوکی استخوان در زنان مسن شایع‌تر است و به همین دلیل این گروه از زنان بیش از سایرین دچار شکستگی فشاری می‌شوند. به ندرت مهره‌ها به دلیل عفونت و تومور ضعیف می‌شوند.
آزمایش‌ها و تشخیص
برای تشخیص شکستگی فشاری، پزشک سابقه کامل پزشکی شما را گرفته و معاینات کامل فیزیکی را انجام می‌دهد. اگر احتمال شکستگی فشاری وجود داشته باشد، پزشک عمل‌های تشخیصی زیر را تجویز می‌کند:
- عکس‌برداری به وسیله اشعه ایکس: تست‌هایی که به وسیله پرتو پرانرژی الکترومغناطیسی نامرئی (اشعه ایکس) برای گرفتن عکس از استخوان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (ام آر آی) : یک درمان تشخیصی است که در آن از ترکیب مگنت‌های بزرگ، رادیوفرکانسی‌ها و کامپیوتر برای تصویربرداری تفصیلی از ارگان‌ها و ساختار مرتبط با استخوان‌ها استفاده می‌شود.
- اسکن توموگرافی کامپیوتری (سی تی اسکن): عمل تصویربرداری تشخیصی است که از ترکیب اشعه ایکس و تکنولوژی کامپیوتری برای تولید تصویرهای مفصل از استخوان‌ها انجام می‌شود. یک سی تی اسکن تصویرهای مفصلی از هر قسمت از بدن مانند استخوان‌ها، عضلات، چربی و ارگان‌ها ارائه می‌دهد. سی تی اسکن عکس‌های مفصل‌تری نسبت به عکس گرفته شده به وسیله اشعه ایکس ارائه می‌دهد.
- اسکن هسته‌ای استخوان: یک درمان تشخیصی است که در آن مواد رادیواکتیو در بدن تزریق می‌شود تا فعالیت‌های استخوان‌ها را ارزیابی کند. (میزان تشعشع کم است. کمتر از نصف اشعه تابیده شده در سی تی اسکن). به کمک این درمان استخوان‌های آسیب دیده مشخص می‌شوند.
از آنجا که شکستگی‌های فشاری معمولاً در استخوان‌های ضعیف شده اتفاق می‌افتد، پزشکان ممکن است آزمایش‌های دیگری برای تشخیص پوکی استخوان، تومور یا عفونت را نیز تجویز کنند.
اقدامات درمانی
فیزیوتراپیست ارزیابی جامعی از وضعیت شما به عمل می‌آورد که شامل بررسی سوابق پزشکی، داروهای مصرف شده و علائم فعلی شما می‌شود. فعالیت‌های منظم روزانه شما مورد بحث قرار گرفته تا فیزیوتراپیست بتواند برنامه درمانی مشخصی متناسب با نیازها و اهداف هر فرد طراحی و ارائه نماید.
به ندرت نیاز به انجام عمل جراحی برای شکستگی‌های فشاری است. 8 تا 10 هفته پس از تشخیص معمولاً شکستگی‌های فشاری بهبود می‌یابند. در دوره بهبودی شما از داروهای مسکن ضد درد و داروهای تقویت کننده استخوان بر اساس دستور پزشک استفاده می‌کنید. ممکن است پزشک استفاده از کمربندهای طبی را برای حمایت بیشتر از کمر به شما پیشنهاد دهد. کمربندهای طبی باید با دقت مورد استفاده قرار گیرند زیرا ممکن است این کمربندها باعث تضعیف عضلات شوند. همچنین لازم است شما فعالیت‌های فیزیکی خود را در این دوره کاهش دهید تا استخوان شما بهبود یابد. این بدان معنا است که باید از بلند کردن اجسام، خم شدن یا فعالیت‌های چرخشی اجتناب کرده و مدت زمانی را در رختخواب به استراحت بپردازید که به میزان شکستگی ایجاد شده بستگی دارد.
پس از بهبود یافتن شکستگی فشاری می‌توان فعالیت‌های فیزیکی را بدون خطرات احتمالی شکستگی استخوان افزایش داد، شما باید برای ارزیابی اقدامات درمانی انجام شده به فیزیوتراپیست مراجعه کنید. در دوران بهبودی و در مدتی که حرکات شما محدود شده است، عضلات بدن، ران‌ها و کمر ضعیف می‌شوند. این تضعیف می‌تواند در انجام فعالیت‌های فیزیکی روزمره اخلال ایجاد کرده و احتمال زمین خوردن را افزایش دهد. فیزیوتراپیست می‌تواند به شما در بازیابی قدرت و توان حرکتی که به دلیل شکستگی فشاری از دست رفته است کمک کند. برنامه درمانی شما می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- مدیریت درد: در فاز اولیه درمان، هدف از درمان‌های فیزیکی کاهش درد و تورم در ناحیه آسیب دیده است. درمان‌های دستی شامل حرکت بافت نرم و ماساژ آرام می‌تواند به مدیریت درد کمک کند همچنین استعمال یخ و الکتروتراپی و تحریک‌های الکتریکی نیز می‌تواند در کاهش و مدیریت درد مؤثر باشد. پس از بهبود شکستگی، حرارت مرطوب می‌تواند به کاهش درد ناشی از اسپاسم عضلات در ناحیه ستون فقرات کمک کند.
- تمرینات ورزشی افزایش دهنده انعطاف: به شما برخی تمرینات ورزشی برای افزایش دامنه حرکتی ستون فقرات در گردن، ستون فقرات صدری و کمری، لگن و شانه آموزش داده می‌شود.
- تمرینات تقویتی: استخوان‌ها زمانی که به آن‌ها فشاری وارد شود تقویت می‌شوند. فیزیوتراپیست تمریناتی آرام برای کمک به تقویت استخوان‌ها تجویز می‌کند. تمرینات ورزشی برای قسمت فوقانی و تحتانی بدن مانند فعالیت‌های تقویتی عضلات کمر و شکم باید انجام شود که در این تمرینات می‌توان از وزنه‌های سبک نیز استفاده کرد.
- آموزش حرکات و وضعیت قرار گرفتن بدن: فیزیوتراپیست نحوه قرار گیری صحیح وضعیت بدن و ستون فقرات برای حفظ مهره‌ها از فشارهای بی دلیل را به شما آموزش می‌دهد. برای مثال به شما درست خوابیدن، درست نشستن و درست ایستادن آموزش داده می‌شود. همچنین شما یاد خواهید گرفت که چگونه به طرز صحیح کارهای منزل مانند خم شدن و بلند کردن اجسام را انجام دهید. فیزیوتراپیست یک برنامه شخصی برای انجام تمرینات ورزشی در منزل به شما ارائه می‌دهد که شما می‌توانید پس از بهبودی هم آن را ادامه دهید.
- پیشگیری کامل: فیزیوتراپیست تمرین‌های ورزشی برای افزایش تعادل و ثبات در هنگام راه رفتن را به شما آموزش می‌دهد تا از زمین خوردن شما پیشگیری شود. ممکن است تمرینات ورزشی روی سطوح مختلف برای شما طراحی شود. همچنین به شما آموزش داده خواهد شد که چگونه محیط منزل را برای کاهش احتمال زمین خوردن ایمن و بی‌خطر کنید.
- مراجعه به یک متخصص تغذیه: ممکن است شما برای مشورت به یک متخصص تغذیه ارجاع داده شوید. تغذیه مناسب از طریق یک رژیم غذایی می‌تواند به رشد و تقویت استخوان کمک کند.
