لگن یکی از اجزای اصلی قسمت مرکزی بدن است. در واقع، زمانی که ما از کودکی یاد می‌گیریم که بنشینیم، به عضلات لگن بیش از عضلات بدن تکیه می‌کنیم. حرکات تکراری مانند رکاب زدن، دویدن و چمباتمه زدن می‌تواند عضلات اطراف لگن را تحریک کرده و باعث ایجاد دردهای مزمن و محدودیت‌های حرکتی در این ناحیه شود. درد سیاتیک و سندرم پیرفورمیس دو عارضه‌ای هستند که غالباً در لگن ایجاد شده و درد ناشی از آنها تا پاها کشیده می‌شود.
بسیاری از افرادی که به کلینیک تخصصی کمر و ستون فقرات مراجعه می‌کنند از درد سیاتیک رنج می‌برند. درد سیاتیک می‌تواند تیز، همراه با احساس گزگز باشد و باعث بیحس شدن قسمت پایین کمر، لگن و پاهای شما بشود. ما در کلینیک تخصصی کمر، گردن و ستون فقرات بسیاری از بیماران را که از این درد رنج می‌برند را به طور موفقیت‌آمیز درمان کرده‌ایم و خبر خوش این که برای درمان این مشکل نیازی به انجام عمل جراحی نیست. متخصصین ما بر پیشگیری به عنوان راهی برای داشتن سلامت پایدار تکیه دارند و به جای توجه بر درد فعلی بیمار بر شرایط کلی او توجه می‌کنند. این کار برای حفظ سلامت قسمت پایینی کمر ضروری است. لگن و پا برای حفظ کارکرد صحیح ستون فقرات باید از سلامت کامل برخوردار باشند.
فهرست مطالب
کدام عصب باعث درد لگن می‌شود که به سمت پاها هم کشیده می‌شود؟
عصبی که به قسمت پایین کمر و لگن متصل بوده و تا ساق پا ادامه درد عصب سیاتیک نامیده می‌شود. در قسمت انتهایی پایین کمر در هر طرف رشته‌های عصبی که از قسمت پایین ستون فقرات منشعب شده‌اند به سمت ساق پا و روی پا می‌روند. وقتی که این عصب مانند عصب‌های دیگر در بدن تحت فشار قرار می‌گیرد، شما احساس خود را در قسمتی از بدن که این عصبان را کنترل می‌کند از دست می‌دهید. عصب سیاتیک که متأسفانه در برخی از ما باعث ایجاد درد مزمن در قسمت پایین کمر می‌شود. یک رشته از اعصاب است که قسمت‌های مختلف پا را کنترل می‌کند. اگر این عصب حتی در حد کم تحت فشار قرار گیرد ممکن است شما احساس خود را در انگشتان پا، ساق پا و ران خود از دست بدهید. متناسب با شدت فشار اعمال شده بر عصب میزان درد سیاتیک در قسمت پایین کمر و لگن تغییر می‌کند و درد به قسمت‌های پایینی پا کشیده می‌شود و باعث تیر کشیدن درد در پاها خواهد شد.
زمانی که دیسک در مهره‌های قسمت پایین کمر ضعیف می‌شود باعث می‌شود تا بر عصب سیاتیک فشار وارد شود و درد و بیحسی در لگن و پاها ایجاد شود؛ به خصوص پس از فشار ناشی از انجام تمرینات ورزشی شدید که فشار مضاعفی را بر عصب سیاتیک و مهره‌های قسمت پایین ستون فقرات اعمال می‌کند. اگر این عارضه بدون انجام اقدامات درمانی رها شود، درد سیاتیک ممکن است به بیماری‌های مزمن دیگر مانند بیماری‌های دیسک دیژنراتیو یا تحلیل خود ستون فقرات منجر شود.
عصب سیاتیک از عصب‌های L4 تا S3 منشعب می‌شود. دو عصب سیاتیک از طریق لگن به سمت پاها کشیده می‌شوند. هر عصب به دو عصب پرونئال و تیبیال تقسیم می‌شود که احساس و کنترل عضلات را در پاها تأمین می‌کنند.
انواع درد سیاتیک در لگن و پاها
تیر کشیدن درد لگن تا پا ممکن است از درد خفیف تا درد شدید تغییر کرده و مزمن یا حاد باشد. درد حاد سیاتیک به طور ناگهانی ایجاد شده و معمولاً پس از چند روز یا چند هفته خوب می‌شود. شدت درد مستقیماً به میزان آسیب‌دیدگی بافت بستگی دارد. منشأ درد ممکن است مفاصل ستون فقرات، دیسک‌ها، عصب‌ها یا عضلات و رباط‌ها باشند. شناسایی منشأ درد مزمن سیاتیک که بیش از سه ماه در بدن باقی بماند دشوار است. درد مزمن ممکن است همیشه احساس شود یا با انجام برخی حرکات و فعالیت‌های خاص افزایش یابد. عوامل مؤثر در این درد عبارتند از آسیب‌دیدگی عصب، اسکار بافت‌ها، آرتروز، آرتریت یا تأثیرات روانی درد. افراد مبتلا به علائم مزمن باید به متخصص درد مراجعه کنند.
علائم درد سیاتیک
درد سیاتیک از قسمت پایین کمر و باسن شروع می‌شود. این درد در پاها شروع شده و به پشت ران کشیده شده، از زانو گذشته و در برخی موارد ساق پا و روی پا را هم در برمی‌گیرد. درد در پاها تشدید شده و سپس در کمر. درد سیاتیک ممکن است دردی خفیف تا درد سوزشی شدیدی باشد. بیحسی یا احساس گزگز (سوزن سوزنی شدن) می‌تواند در پاها احساس شود. این عوارض معمولاً جای نگرانی ندارد مگر این که شما در پاهای خود دچار ضعف عضلانی بوده و پاهای شما بیفتد. معمولاً نشستن دلیل ایجاد درد است زیرا وزن در این حالت روی دیسک‌ها می‌افتد. فعالیت‌هایی مانند خم شدن یا چرخیدن، درد را تشدید می‌کند و در عوض دراز کشیدن باعث آرام شدن درد می‌شود. دویدن یا راه رفتن ممکن است احساسی بهتر از نشستن یا ایستادن‌های طولانی مدت ایجاد کند. در صورتی که ضعف شدیدی در پاها و بیحسی در نواحی اندام تناسلی یا اختلال در عملکرد مثانه و روده خود احساس کردید باید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. این‌ها علائم بیماری است که به آن سندرم کوداایکوئینا گفته می‌شود.
علل ابتلا به درد سیاتیک چیست؟
درد لگن و باسن می‌تواند به دلیل ابتلا به بیماری‌های مختلفی باشد که باعث تحریک یا فشار آمدن بر عصب سیاتیک می‌شوند:
- سندرم پیرفورمیس: گرفتگی و اسپاسم عضلات پیرفورمیس می‌تواند باعث اعمال فشار بر عصب سیاتیک شود.
- آسیب‌دیدگی و جراحت: آسیب‌دیدگی‌های ورزشی یا زمین خوردن می‌تواند باعث شکستگی ستون فقرات یا پارگی عضلات و آسیب دیدن عصب‌ها شود.
- فتق دیسک کمر: ماده ژله‌ای مانند مرکز دیسک‌های ستون فقرات ممکن است بیرون زده یا پاره شود و در منطقه‌ای که دیسک در آن ناحیه ضعیف شده بر عصب سیاتیک فشار وارد کند.
- تنگی کانال نخاع: باریک شدن کانال استخوانی ستون فقرات می‌تواند باعث اعمال فشار بر نخاع و عصب‌ها شود.
- آرتروز کمر: طبیعتاً با افزایش سن، دیسک‌ها خشک شده و جمع می‌شوند. پارگی‌های جزئی در دیواره دیسک می‌تواند دردناک باشد. خارهای استخوانی شکل می‌گیرند. مفاصل فاست بزرگ شده و رباط‌ها ضخیم‌تر می‌شوند.
- اسپوندیلولیست (سرخوردگی مهره): شکستگی ناشی از ضعف یا فشار در مفاصل فاست می‌تواند باعث لغزش و سرخوردگی مهره از محل خودش باشد و بر عصب سیاتیک فشار وارد آورد.
درد در لگن و پاها می‌تواند به دلیل وجود مشکلاتی در لگن یا مفصل ساکرولیاک باشد. این نوع از درد بسیار شایع است اما سیاتیک نیست.
درد سیاتیک چگونه تشخیص داده می‌شود؟
معاینات دقیق پزشکی برای تشخیص علت مشکلات ستون فقرات و تعیین روش درمانی مناسب انجام می‌شود. معاینات و ارزیابی‌های تشخیصی عبارتند از بررسی سوابق بیماری و معاینات بالینی. در برخی موارد تصویربرداری (مانند تصویربرداری به وسیله اشعه ایکس، سی تی و ام آر ای) و آزمایش‌های بررسی قدرت عضلات و واکنش و رفلکس عضلانی نیز انجام می‌شود.
درمان
پس از تشخیص، متخصص طب فیزیکی برنامه درمانی مخصوصی برای درمان درد شما تهیه می‌کند. دستکاری ستون فقرات، تنظیم ستون فقرات، درمان‌های دستی یا اقدامات درمانی مختلف دیگر می‌تواند برای بهبود حرکتی مفصل و کاهش درد سیاتیک به کار برده شود. برخی از این روش‌ها عبارتند از:
- ترکشن یا کشش ستون فقرات
- لیزر درمانی سرد
- درمان دستی با ابزار کمکی
- ماساژ درمانی در نقاط ماشه‌ای
- تحریک الکتریکی عضلات
- اولتراسوند
- تزریق در ستون فقرات
یک روش دیگر درمانی انجام برخی حرکات ورزشی خاص است که به بهبود مکانیزم کلی مفصل کمک می‌کند. ممکن است شما احساس متفاوتی داشته باشید اما انجام تمرینات ورزشی ملایم همراه با روش‌های درمانی دیگر که در بالا به آنها اشاره شد می‌تواند به تقویت عضلات قسمت پایینی کمر و عضلات شکم کمک کند.
