شانه یخ زده به علت از بین رفتن تدریجی حرکات مفصل شانه به وجود میآید. این مفصل از یک بخش گوی و سوکت ساخته شده است. به طور طبیعی مفصل شانه یکی از مفاصل بدن است که حرکت بسیار زیادی دارد. هنگامی که شانه دچار یخ زدگی میشود مفصل آن گیر میافتد و حرکات شانه محدود خواهد شد. درمان شانه یخ زده دو هدف را دنبال میکند که عبارت است از افزایش حرکات و کاهش درد. برای افزایش حرکات شانه معمولا معمولاً از فیزیوتراپی استفاده میشود. متخصص فیزیوتراپی به حرکت دادن بازوی بیمار میپردازد تا کپسول شانه کشیده شود و به بیمار تمرین و ورزش در منزل را یاد میدهد که شامل حرکات کششی شانه است. او همچنین استفاده از کمپرس سرد و گرم یا اولتراسوند تراپی و تحریک الکتریکی را توصیه میکند. درمانگر به ارائه یک برنامه کششی برای بیمار میپردازد که باید حداقل روزی یک یا دو بار به انجام آن بپردازد. این تمرینات ورزشی شامل استفاده از اعصاب ورزش و حرکات کششی و استفاده از طناب کشی برای افزایش حرکات شانه است.
فهرست مطالب
چهار مرحله شانه یخ زده چیست؟
مرحله اول – مرحله درد
معمولاً در دقیقه قابل تحمل است به نظر می‌‌رسد که در هیچ حالتی بازی بیمار در وضعیت مناسبی قرار نمی‌گیرد. در این حالت خوابیدن به علت درد شدید دشوار است.
مرحله دوم – مرحله سفت شدگی
پوشش اطراف مفصل شانه کپسول نامدار درون استخوان گیر میافتد و بیمار به علت درد نمیتواند شانه خود را تکان دهد و بخشی از این ناتوانی به یخ زدگی آن در آن حالت ارتباط دارد.
مرحله سوم – مرحله یخ زدگی
در این مرحله کپسول مفصل به طور کامل درون استخوان گیر میافتد و بیمار نمیتواند به علت سفتی ایجاد شده شانه خود را تکان بدهد.
مرحله نهایی – رفع یخ زدگی
در این مرحله کپسول شانه شل میشود و شانه میتواند حرکت کند.
علت یخ زدگی شانه چیست؟
اگر چه تعداد زیادی از اختلالات شانه با احساس درد و از دست دادن حرکات همراه هستند معمولاً در اکثر مواقع شانه یخ زده به علت التهاب و تورم و درد بافت‌های مجاور به وجود میآید، به بافتی که مفصل را می‌پوشاند و منسجم نگه می‌‌دارد کپسول شانه نام دارد. این کپسول به طور طبیعی دارای خطوطی است که می‌‌توانند در هنگام حرکت کردن بازو باز شوند و منقبض گردند و بازو را در حالت‌های مختلف نگه دارند. در شانه یخ زده این کپسول دچار التهاب شود و بافت اسکار در آن شکل می‌گیرد. به بافت اسکار ایجاد شده چسبندگی می‌‌گویند. با ایجاد بافت اسکار و سفت شدن خطوط کپسول شانه حرکت کردن آن محدود میشود و حرکت دادن مفصل با احساس درد همراه خواهد شد که به این وضعیت چسبندگی کپسولیت یا التهاب کپسول شانه گفته میشود. هنوز علت دقیق بروز این مشکل مشخص نیست. عدم تحرک شانه پس از آسیب دیدگی بازو باعث یخ زدگی شانه خواهد شد. التهاب عضلات و تاندون‌ها و همچنین تاندونیت یا بورسیت روتاتور کاف باعث یخ زدگی شانه میشود.
علائم و نشانه‌های شانه یخ زده چیست؟
اولین علامت شانه یخ زده بین مردان و زنان متفاوت است به عنوان مثال ممکن است زنان برای بستن لباس زیر خود مشکل داشته باشند اما مردان برای در آوردن کیف پول خود از جیب عقب شان دچار مشکل شوند. در شانه یخ زده تکان دادن بازو برای بستن کمربند ایمنی دشوار است یا فرد برای کارت کشیدن در هنگام خرید دچار درد میشود. سریع ترین کاری که متخصص فیزیوتراپی انجام میدهد این است که از شما میخواهد آرنج خود را با زاویه ۹۰ درجه خم کنید و آن را کنار بدن تان قرار دهید سپس از شما میخواهد که ساعد خود را از بدن تان دور کنید انجام دادن این حرکات در شانه یخ زده محدود میشود.
شانه یخ زده چگونه تشخیص داده میشود؟
اولین قدم برای تشخیص شانه یخ زده انجام معاینه جسمانی و بررسی کامل سابقه پزشکی شما است. پزشک درخواست انجام تست‌های مختلف از قبیل عکس برداری توسط اشعه ایکس را میدهد تا بتواند سایر دلایل بروز درد شانه یا محدود شدن حرکات آن را به علت آرتروز، تشکیل توده‌های کلسیمی و مواردی از این قبیل رد کند.
چگونه شانه یخ زده درمان میشود؟
در صورتی که هیچ اقدامی برای درمان شانه یخ زده انجام شود معمولاً حدود دو تا چهار سال پس از شروع علائم این بیماری به طرز قابل توجهی بهبود پیدا میکند. با این حال معمولاً درد و محدود شدن حرکات شانه به درمان نیاز دارد. بر اساس سطح و شدت درد و سفتی مفصل شانه شما به درمان نیاز خواهید داشت. این روش‌های درمانی به شرح زیر می‌باشند.
دارو درمانی
پزشک برای کاهش درد معمولاً مصرف داروهای ضد التهاب از قبیل آسپیرین و ایبوپروفن، ناپروکسین یا الوو را توصیه میکند. مصرف داروهای مسکن از قبیل تیلنون یا داروهای مسکن قوی پس از درمان با هدف کاهش درد و خواب بهتر در ساعات شب تجویز می‌گردد. گاهی اوقات نیز پزشک تزریق استروئید درون مفصل شانه یا بورس را توصیه میکند. داروهای استروئیدی خوراکی از قبیل پردنیزون نیز به کاهش التهاب کمک می‌کنند.
شاک ویو تراپی
شاک ویو تراپی یک روش درمان غیر جراحی است که از طریق پوست به ارسال پالس‌های انرژی به بافت‌های آسیب دیده تاندون میپردازد تا باعث تسریع فرایند ترمیم بافت و رشد سلولی ربط کاهش درد و بهبود توانایی حرکتی شود. شاک ویو تراپی یک روش بسیار مقرون به صرفه است و تاثیرگذاری و ایمنی آن در درمان درد مرتبط با تاندون تایید شده است. شاک ویو تراپی از طریق هندپیس دستگاه با ارسال پالس‌های پر قدرت امواج صدا میپردازد تا بدن بتواند خود را ترمیم کند. شاک ویو تراپی باعث افزایش گردش خون درون مفصل شانه میشود و فرآیند بازسازی سلولی و فرآیند بهبود را تسریع میکند و التهاب مزمن را از بین می‌‌برد و به تجزیه و خارج کردن توده‌های کلسیمی ایجاد شده میپردازد و منجر به تسکین درد خواهد شد. مزایای شاک ویو تراپی به شرح زیر می‌باشند:
- یک روش غیر تهاجمی و غیر جراحی است.
- نیازی به مصرف دارو نیست.
- فاقد ریسک عفونت است.
- با ریسک پارگی تاندون همراه نیست.
- باعث حفظ توانمندی عملکردی میشود.
- باعث کاهش فوری و موثر درد خواهد شد.
تعداد جلسات درمانی مورد نیاز بر اساس شرایط فردی شما و نحوه واکنش بافت متغیر خواهد بود و تعداد جلسات برای همه افراد یکسان نیست اما معمولاً شما به ۳ تا ۵ جلسه درمان نیاز خواهید داشت. معمولاً بیماران پس از جلسه اول درمان شاهد تسکین بخشی از درد خود خواهند بود.
چگونه فیزیوتراپی در درمان شانه یخ زدگی کمک میکند؟
در مراحل اولیه که شما نمی‌توانید به علت درد شانه خود را تکان بدهید در صورتی که کسی شانه شما را ماساژ بدهد یا آن را حرکت بدهد یا از طب سوزنی استفاده کند علائم و نشانه‌هایی که دارید افزایش خواهد یافت زیرا دیواره داخلی مفصل شانه به شدت حساس شده است. در این مرحله به موارد زیر نیاز خواهید داشت:
- نکاتی در خصوص نحوه مراقبت از بازوی خود در هنگام خواب
- استراتژی‌هایی برای کاهش رانندگی کردن زیرا باعث بدتر شدن علائم و نشانه‌های شما میشود.
- محافظت از ساعد در هنگام نشستن روی صندلی محل کار تا از میزان فشار حاصل از نیروی جاذبه بر روی بازو کاسته شود.
ممکن است متوجه شوید که استفاده از کمپرس سرد و گرم با طب سوزنی در کاهش درد شما تأثیرگذار است. این فرآیند یک آزمون و خطا محسوب میشود زیرا شرایط همه افراد یکسان نیست. می‌‌توان از لیزر کم توان به عنوان یک روش موثر برای کاهش درد در مرحله اول بیماری استفاده کرد. چسب زدن شانه برای محافظت از آن میتواند در کاهش درد شانه مفید باشد و به شما برای خواب بهتر کمک نماید. در این مرحله شل شدن بخش میانی کمر که بین هر دو کتف قرار دارد میتواند باعث افزایش فعالیت عضلات کتف شود به شرط آنکه شما دچار گرد بیشتر نشوید. این امر باعث بهبود موقعیت شانه و کاهش درد آن خواهد شد. متخصص فیزیوتراپی میتواند تمرینات ورزشی سبک از قبیل آویزان کردن بازو و دست در هنگام استراحت را به شما یاد بدهد. برای انجام این تمرین شما میتوانید بازوی دیگر خود را روی میز قرار بدهید یا آنکه انگشت خود را در ارتفاع بالایی روی دیوار بگذارید. با این حال باید تمام این فعالیت‌ها را تا جایی انجام دهید که دچار درد نمی‌‌شوید. گاهی اوقات متخصص فیزیوتراپی نکاتی را در خصوص مراقبت از شانه در منزل توضیح میدهد که میتوانید به تدریج از آنها پیروی کنید. در مرحله سفتی و رفع یخ زدگی شانه شما متوجه خواهید شد که به حرکت درآوردن شانه ماساژ و تحریک نقاط ماشه‌ای و طب سوزنی توسط متخصص فیزیوتراپی در بهبود حرکات شانه شما مفید است. هر روشی که برای درمان شانه یخ زده معرفی میشود نباید باعث افزایش علائم و نشانه‌های شما شود به همین دلیل اگر دچار درد شده باشید باید به فیزیوتراپ خود اطلاع دهید. پزشکی که مجموعه ای از تمرینات ورزشی که باید در منزل انجام بدهید را برای شما طراحی خواهد کرد تا باعث بهبود پایداری کتف و روتاتور کاف بشود. انجام دادن تمرینات کششی با مزایای زیادی همراه است.
فیزیوتراپی تا چه اندازه برای شانه یخ زده مفید است؟
تاکنون هیچ روش درمان یا هیچ گونه عمل جراحی برای درمان شانه یخ زده تایید نشده است. اگر چه تجربیات فردی نشان داده که برخی از روش‌های درمانی خاص با تاثیرات بیشتری همراه هستند معمولاً آنقدر با کیفیت نیستند که از آنها استفاده کرد. سایر بررسی‌ها نشان داده که برخی از روش‌های درمانی در ابتدا با تأثیرات متفاوتی همراه بوده است اما در نهایت هیچ تفاوتی بین آنها وجود ندارد. شواهدی وجود دارد که نشان میدهد اگر چه این بیماری به صورت خود به خود از بین میرود تعداد زیادی از افراد بدون مداخلات درمانی به طور کامل دامنه حرکات خود را به دست نمی‌‌آورند. به محض مشاهده مرحله رفع یخ زدگی شانه فیزیوتراپی میتواند یک استراتژی مناسب و عالی برای بهبود توانایی حرکتی و بازآموزی عضلات می‌باشد که چندین ماه مورد استفاده قرار نگرفته اند. این امر به شما برای بهبود سلامت و قدرت شانه و بازو کمک میکند اما باید دقت کنید که از فشار آوردن به این ناحیه خودداری کنید.
دوران توانبخشی چقدر طول میکشد؟
معمولاً فیزیوتراپی میتواند از یک تا شش هفته طول بکشد و شما در طول هفته یک تا سه بار به پزشک خود مراجعه کنید. شما باید در طول دوران بهبود به انجام تمرینات کششی و ورزش در منزل بپردازید. همان طور که در قسمت بالا اشاره کردیم این تمرینات کششی باید حداقل یک یا دو بار در طول روز انجام شود. به طور کلی در تعداد زیادی از موارد شانه یخ زده با گذر زمان به طور کامل از بین میرود. در برخی از بیماران فرآیند بهبود میتواند در حدود ۶ تا ۹ ماه طول میکشد و در برخی دیگر فقط چند ماه طول خواهد کشید. چرخش شانه به سمت داخل معمولاً حرکتی است که مدت زیادی طول میکشد تا شما بتوانید دوباره به انجام آن بپردازید.
پس از فیزیوتراپی در منزل باید چه کارهایی را انجام داد؟
بهترین کاری که باید در منزل انجام دهید این است که اطمینان حاصل کنید در هنگام خواب یک عدد بالش مناسب زیر بازی شما قرار دارد زیرا در صورتی که نتوانید خوب بخوابید زندگی سخت‌تر خواهد شد. شما باید سعی کنید کم‌تر رانندگی کنید زیرا رانندگی کردن باعث بدتر شدن علائم و نشانه‌های شما میشود. میتوانید انجام تمرینات ورزشی پاندولی بپردازید یعنی هنگامی که استراحت می‌‌کنید دست سالم خود را روی میز قرار دهید و با دست دیگر خود را به سمت جلو و عقب تکان دهید. انگشتان خود را روی دیوار بکشید اما بهتر است که این حرکت را در حمام انجام دهید چرا که محیط حمام گرم است و آب گرم باعث کاهش اسپاسم عضلانی خواهد شد. حفظ قدرت شانه و قسمت فوقانی بدن با انجام دادن برخی تمرینات ورزشی باعث میشود که شما نتایج بهتری را بدست بیاورید و توانایی شما برای استفاده از شانه افزایش خواهد یافت.
چه موقع انجام عمل جراحی توصیه میشود؟
در صورتی که هیچ کدام از روش‌های بالا باعث بهبود دامنه حرکات شما نشده باشد و از سطح درد شما کاسته نشود پزشک انجام عمل جراحی را پیشنهاد خواهد کرد. پس از بیهوشی عمومی یا موضعی پزشک در اتاق عمل به درمان شانه میپردازد تا بافت اسکار آن را از بین ببرد و معمولاً در این روش از یک آرتروسکوپ که یک وسیله کوچک است و یک دوربین به آن متصل شده است استفاده می‌گردد. این ابزار از طریق یک برش کوچک به درون مفصل شانه هدایت می‌گردد تا پزشک بتواند به برش یا آزاد سازی چسبندگی کپسولی بپردازد. در تعداد زیادی از بیماران همان روز یا روز بعد فیزیوتراپی شروع میشود. ممکن است بیمار به سایر روش‌های جراحی از قبیل خارج کردن زائده‌های استخوانی نیاز داشته باشد. این اقدامات گاهی اوقات توسط آرتروسکوپ انجام میشود اما ممکن است در برخی شرایط انجام جراحی باز ضرورت پیدا کند. پزشک از یک یا دو عدد برش بزرگ در اطراف شانه استفاده میکند.
