تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) آزمایشی است که در آن از میدان مغناطیسی و پالس‌های انرژی امواج رادیویی به منظور تصویربرداری از اندام‌ها و ساختارهای داخل بدن استفاده می‌شود. در بسیاری از موارد، ام آر آی اطلاعات متفاوتی را از ساختار داخلی بدن در مقایسه با آنچه که با اشعه ایکس، سونوگرافی یا سی‌تی‌اسکن مشاهده می‌شود، ارائه می‌دهد. ام آر آی همچنین مشکلاتی را که نمی‌توان با سایر روش‌های تصویربرداری مشاهده کرد، نشان می‌دهد.
برای یک آزمایش ام آر ای، ناحیه‌ای از بدن که مد نظر است در داخل یک دستگاه مخصوص که دارای یک آهنربای قوی است، قرار می‌گیرد. عکس‌های بدست آمده از ام آر آی، تصاویر دیجیتالی هستند که می‌توان برای مطالعه بیشتر در کامپیوتر ذخیره کرد. این تصاویر را همچنین می‌توان از راه دور مورد بررسی قرار داد، برای مثال در یک کلینیک یا اتاق عمل. در برخی موارد ممکن است در طول اسکن ام آر ای از ماده حاجب (کنتراست‌زا) استفاده شود تا ساختارهای خاص واضح‌تر نشان داده شوند.
فهرست مطالب
چرا از ام آر آی استفاده می‌شود؟
ام آر ای ستون فقرات به دلایل زیر مورد استفاده قرار می‌گیرد:
- یافتن مشکلات دیسک‌های ستون فقرات مانند دیسک کمر. همچنین در صورتی که یک دیسک بر روی یکی از اعصاب فشار وارد کند و موجب علائمی چون سیاتیک شود، در این آزمایش مشخص می‌شود.
- یافتن نواحی از ستون فقرات که در آن کانال بطور غیر طبیعی تنگ شده باشد (تنگی کانال نخاعی) و ممکن است نیاز به عمل داشته باشد.
- پیدا کردن تومورهایی که بر استخوان‌ها یا اعصاب ستون فقرات تاثیر می‌گذارند. تومورهایی که بطور متداول در ستون فقرات گسترش پیدا می‌کنند شامل آنهایی هستند که در سرطان پروستات، سینه یا ریه وجود دارد.
- پیدا کردن شکستگی‌های فشاری ستون فقرات
- کنترل نواحی از التهاب مفصل (آرتریت) یا از دست رفتگی استخوان که در آزمایش با اشعه ایکس یا اسکن استخوان مشاهده شده است.
- یافتن نواحی از ستون فقرات که از خون‌رسانی مناسب برخوردار نیستند.
- پیدا کردن عفونت
- بررسی آسیب عصبی ناشی از آسیب‌دیدگی یا بیماری‌هایی مانند ام اس
- کنترل مشکلات ستون فقرات که از زمان تولد وجود داشته‌اند (مادرزادی)
ممکن است ام آر آی با استفاده از ماده حاجب انجام شود تا بافت‌های غیر طبیعی واضح‌تر دیده شوند. ماده حاجب همچنین ممکن است به تشخیص تفاوت بین جای زخم‌های عمل‌های قدیمی و یک بیماری یا آسیب جدید کمک کند.
چگونگی آماده‌سازی
پیش از آزمایش ام آر ای در موارد زیر حتماً شرایط خود را با پزشک و متخصص ام آر آی در میان بگذارید:
- در صورتی که به هر نوع دارویی حساسیت دارید. ماده حاجب مورد استفاده برای ام آر آی حاوی ید می‌باشد. اگر می‌دانید که به ماده‌ی حاجب مورد استفاده در ام آر آی حساسیت دارید، قبل از انجام آزمایش با پزشک خود مشورت کنید.
- داشتن یک بیماری خاص مانند دیابت، کم‌خونی داسی‌شکل یا مشکلات کلیوی. در این صورت ممکن است نیاز به تغییر داروها باشد. برخی بیماری‌ها نیز می‌توانند مانع از انجام ام آر ای با استفاده از ماده حاجب باشند.
- باردار بودن یا احتمال بارداری
- وجود هر گونه ایمپلنت فلزی در داخل بدن. پزشک باید از بی‌خطر بودن آزمایش برای شما مطمئن شود.
روش انجام آزمایش ام آر آی
آزمایش ام آر آی معمولاً توسط یک متخصص ام آر آی انجام می‌شود. عکس‌ها نیز توسط یک رادیولوژیست مورد تفسیر قرار می‌گیرند. اما برخی پزشکان نیز می‌توانند اسکن ام آر آی را تفسیر کنند. تمام اجسام فلزی (از جمله سمعک، دندان‌های مصنوعی، جواهرات، ساعت و سنجاق سر) باید از بدن جدا شوند زیرا این اشیاء ممکن است به طرف منبع نیروی مغناطیسی مورد استفاده در آزمایش جذب شوند. بسته به اینکه کدام ناحیه از بدن مورد آزمایش است باید بخشی از لباس‌ها یا تمام آن‌ها را در آورید (ممکن است در صورت امکان بتوانید لباس زیر خود را بپوشید). در طول آزمایش باید یک روپوش مخصوص به تن داشته باشید. در صورتی که امکان به تن داشتن برخی از لباس‌های خود را داشته باشید باید جیب‌های خود را از هر گونه سکه یا کارت (کارت‌های اعتباری و بانکی) خالی کنید زیرا نیروی مغناطیسی ام آر آی ممکن است اطلاعات موجود در کارت‌ها را پاک کند.
در حین آزمایش معمولاً بر روی کمر خود و روی یک تخت که بخشی از دستگاه اسکنر ام آر آی است دراز می‌کشید. سر، سینه و بازوها ممکن است با بندهایی بسته شوند تا بی‌حرکت بمانید. تخت به داخل فضای حاوی آهنربا هدایت می‌شود. وسیله‌ای به نام کویل ممکن است بر روی ناحیه‌ی مورد نظر قرار داده شود یا به دور آن پیچیده شود. از نوار تسمه‌ای برای تشخیص تنفس یا ضربان قلب استفاده می‌شود. این تسمه زمان عکس‌برداری در زمان مناسب را برای دستگاه ام آر ای مشخص می‌کند. در داخل اسکنر صدای یک فن شنیده شده و حرکت هوا را نیز احساس می‌کنید. همچنین ممکن است صدای ضربه یا عکس‌برداری را در در هنگام اسکن شدن توسط ام آر آی بشنوید. به منظور کاهش صدا می‌توان از گوش‌گیر یا هدفون‌هایی که موسیقی پخش می‌کنند استفاده کرد. در هنگام اسکن شدن، بی‌حرکت بودن بسیار مهم است. ممکن است از شما خواسته شود که برای مدت زمان کوتاهی نفس خود را نگه دارید. ممکن است در طول آزمایش در اتاق اسکنر تنها باشید. اما متخصص از طریق پنجره‌ای بر روند آزمایش نظارت می‌کند. شما می‌توانید از طریق یک دستگاه مخابره‌ی دو طرفه با متخصص در ارتباط باشید.
اگر نیاز به ماده حاجب باشد، متخصص آن را داخل یک لوله‌ی داخل وریدی در بازو قرار می‌دهد. این ماده ممکن است در طول یک یا دو دقیقه وارد بدن شود و پس از آن تصویربرداری انجام می‌شود. مدت زمان انجام آزمایش ام آر ای بین ۳۰ تا ۶۰ دقیقه است اما ممکن است تا دو ساعت نیز طول بکشد.
خطرات
هیچ عوارض جانبی شناخته‌شده‌ای ناشی از میدان مغناطیسی قوی مورد استفاده در ام آر آی وجود ندارد. اما این مغناطیس بسیار قوی بوده و ممکن است بر دستگاه ضربان‌ساز قلب، اعضای مصنوعی و سایر تجهیزات پزشکی که شامل آهن هستند، تاثیر بگذارد. نیروی مغناطیسی موجب توقف ساعتی که نزدیک به آن است نیز می‌شود. هر گونه اشیای فلزی در صورتی که به طرف آهنربای قوی کشیده شوند، خطر صدمه یا آسیب رساندن را افزایش می‌دهند.
نتایج
ام آر آی آزمایشی است که در آن از میدان مغناطیسی و پالس‌های انرژی امواج رادیویی به منظور تصویربرداری از اندام‌ها و ساختارهای داخل بدن استفاده می‌شود. رادیولوژیست ممکن است نتایج اولیه‌ی ام آر ای را بلافاصله بعد از آزمایش با شما در میان بگذارد. اما نتایج کامل برای پزشک معمولاً پس از یک یا دو روز آماده می‌شوند. ام آر آی گاهی اوقات موجب پیدا کردن مشکلی در یک بافت یا عضو از بدن می‌شود که اندازه و شکل آن طبیعی به نظر می‌رسد.
