اکثر زنان در طول دوران بارداری خود دچار کمر درد میشوند و معمولاً درد کمر در نیمه دوم بارداری شروع میشود. این گروه از افراد درد را در قسمت پایین کمر خود و در ناحیه لگن یا ناحیه لومبر احساس میکنند. در قسمت پشت لگن یکی از دردهای شایع دوران بارداری است که یک درد عمیق است و زیر خط کمر و اطراف آن و یا در یک یا دو طرف باسن یا قسمت پشت ران احساس میشود. این درد میتواند در یک یا هر دو طرف بدن به وجود بیاید.
فهرست مطالب
چه تعداد از زنان دچار درد کمر در دوران بارداری میشوند؟
درد کمر در دوران بارداری یک اختلال شایع است و برآورد شده که حدود ۷۰ تا ۷۵ درصد از زنان باردار درد کمر میشوند.
علائم و نشانههای درد کمر در دوران بارداری چیست؟
درد قسمت پایین کمر در مهرههای ناحیه لومبر در قسمت پایین کمر و در ناحیه کمر و بالای آن و در قسمت مرکزی کمر به وجود میآید. درد میتواند به پاها نیز انتشار یابد. درد ناحیه لومبر در دوران بارداری شبیه درد ناحیه پایین کمر است که شما قبل از بارداری احساس میکردید. درد کمر در دوران بارداری میتواند از یک درد خفیف که به علت انجام دادن برخی کارهای خاص به وجود میآید تا یک درد شدید که با گذر زمان مزمن میشود متغیر باشد. زنانی که قبل از بارداری دچار مشکلات پایین کمر بوده اند یا درد کمر آنها مزمن بوده است بیشتر در معرض خطر بروز درد کمر قرار دارند و درد کمر آنها در اوایل دوران بارداری شروع خواهد شد. علائم و نشانههای درد کمر در دوران بارداری شباهت زیادی به علائم و نشانههای درد کمر قبل از بارداری دارد و برخی از این علائم و نشانهها به شرح زیر میباشند:
- احساس درد در مرکز کمر
- احساس درد در قسمت بالای یا دو طرف دور کمر
- احساس درد در قسمت بالای استخوان شرمگاهی
- احساس درد در باسن یا ران
- احساس درد انتشار دهنده که میتواند به پاها منتقل شود
- درد و سفتی کمر پس از ایستادن یا نشستن به مدت طولانی
علل بروز درد کمر در دوران بارداری چیست؟
دلایل متعددی مبنی بر علت بروز درد کمر در طول دوران بارداری وجود دارد و برخی از دلایل شایع درد کمر در این دوران به شرح زیر میباشند:
- از آنجایی که در دوران بارداری وزن بدن افزایش پیدا میکند ستون فقرات مجبور میشود وزن زیادی را تحمل کند که این امر میتواند باعث بروز درد در قسمت پایین کمر شود. وزن جنین در حال رشد و بزرگ شدن رحم نیز به عروق خونی و اعصاب ناحیه کمر و لگن فشار وارد میکند و باعث بروز درد خواهد شد.
- در دوران بارداری بدن شما به تولید یک نوع هورمون میپردازد که ریلاکسین نام دارد و باعث میشود که رباطهای ناحیه لگن و مفاصل شل شوند تا برای زایمان و تولد جنین آماده شوند. این هورمون همچنین باعث شل شدن رباطهایی میشود که از ستون فقرات محافظت میکنند. شل شدن رباطها در کنار حرکت کردن مفاصل میتواند باعث بروز درد کمر و ناپایداری این ناحیه شود.
- نمونه سوال بودن حالت بد نشستن یا ایستادن به مدت طولانی یا خم شدن به سمت جلو میتواند باعث افزایش فشار به کمر شما شود به علاوه در دوران بارداری با بزرگ شدن رحم و جنین در حال رشد شکم به سمت جلو کشیده میشود و این امر باعث میشود که شکل بدن و نحوه راه رفتن شما تغییر کند و به این ترتیب دچار درد کمر و کشیدگی آن خواهید شد.
- استرس نیز میتواند باعث گرفتگی عضلات کمر شود و منجر به درد و اسپاسم کمر خواهد شد. استرس دوران بارداری باعث میشود که درد کمر شما افزایش پیدا کند.
- درد مزمن کمر قبل از بارداری میتواند باعث افزایش درد در دوران بارداری شود.
چگونه درد کمر در دوران بارداری درمان میشود؟
درد کمر در دوران بارداری بسیار شایع است و معمولاً یک مشکل جدی تلقی نمیشود. اگر چه نمیتوان به طور کامل از بروز این مشکل جلوگیری کرد میتوان با اعمال برخی تغییرات از شدت یا تعداد دفعات بروز درد کمر کم کر.د برخی از روشهایی که برای درمان درد کمر در این دوران وجود دارد به شرح زیر میباشند:
استفاده از کمپرس سرد و گرم
استفاده از کمپرس سرد و گرم میتواند به کاهش درد کمک کند. برای این کار ابتدا از کمپرس سرد استفاده کنید و به مدت ۲۰ دقیقه آن را روی ناحیه دردناک کمر خود قرار دهید. پس از دو یا سه روز از کمپرس گرم استفاده کنید و از پد گرمایی یا بطری آب داغ استفاده نمایید و آن را روی کمر خود بگذارید. دقت کنید که از قرار دادن کمپرس گرم روی شکم خود در این دوران خودداری نمایید.
بهبود حالت بدن
نامناسب بودن حالت بدن میتواند باعث کشیدگی ستون فقرات شود به همین دلیل شما باید در هنگام کار کردن، نشستن و خوابیدن سعی کنید به اصلاح حالت بدن خود بپردازید. خوابیدن به پهلو و قرار دادن یک عدد بالش بین زانوها میتواند از میزان فشاری که به کمر وارد میشود بکاهد. هنگامی که میخواهید بنشینید یک عدد بالش را پشت کمر خود قرار دهید و پای خود را بالا بیاورید و صاف بنشینید و شانههای خود را به عقب بکشید. استفاده از بریس یا کمربند محافظ میتواند کمک کننده باشد.
مشاوره با پزشک
در صورتی که درد کمر شما به علت استرس به وجود آمده باشد یا بدتر شده باشد مشاوره با پزشک میتواند کمک کننده باشد. شما میتوانید با مشاور یا درمانگری صحبت کند که میتواند افکار و احساسات شما را درک کند و بفهمد که شما چه میگویید و سعی کنند استرس شما را از بین ببرد. برای کسب اطلاعات بیشتر یا مراجعه به مشاور با پزشک خود مشورت کنید.
مصرف دارو
در صورتی که درد کمر شما شدید یا دائمی است پزشک به شما توصیه میکند که برای درمان التهاب و کاهش علائم و نشانههایی که دارید از دارو استفاده نمایید. مصرف استامینوفن در دوران بارداری برای زنان خطری ندارد ولی مصرف آسپرین و سایر داروهای غیر استروئیدی ضد التهاب توصیه نمیشود. در برخی موارد ممکن است پزشک مصرف سایر داروهای مسکن و شل کنندههای عضلانی را توصیه کند. پزشک بی خطر ترین دارو را برای شما تجویز میکند که دز آن با شرایط شما مطابقت داشته باشد. همیشه قبل از مصرف هرگونه دارویی با پزشک خود مشورت کنید.
فیزیوتراپی
در صورتی که درد کمر شما شدید است یا باعث اختلال در روند انجام فعالیتهای روزمره شما شده است میتوانید به متخصص فیزیوتراپی، درمان دستی یا متخصص ماساژ درمانی مراجعه کنید. درمان درد ستون فقرات در دوران بارداری خطری ندارد اما قبل از انجام آن باید با پزشک خود صحبت کنید تا از بی خطر بودن آن بر اساس شرایطی که دارید اطمینان حاصل کند.
ورزش درمانی برای تسکین درد کمر در دوران بارداری
ورزش کردن به صورت منظم باعث تقویت عضلات و افزایش انعطاف پذیری آنها و رفع فشار از روی ستون فقرات خواهد شد. برخی از تمرینات ورزشی که میتوانند باعث کاهش درد کمر شوند عبارتند از پیاده روی، شنا و استفاده از دوچرخه ثابت. پزشک میتواند تمریناتی را به شما پیشنهاد دهد که بر روی تقویت عضلات شکم و کمر تمرکز داشته باشند. تمریناتی که در بخش زیر به آنها اشاره میکنیم میتوانند باعث تقویت عضلات شکم شوند و به تسکین درد در دوران بارداری کمک نمایند:
- چهارزانو بنشینید به نحوی که زانوهای شما زیر را نتوان قرار بگیرد دستها زیر شانه و انگشتان خود رو به سمت جلو و شکم خود را به سمت بالا بکشید تا کمر شما صاف شود.
- عضلات شکم خود را بکشید و کمر خود را به سمت بالا و به طرف سقف هدایت نمایید. بالا تنه خود را خم کنید تا سر شما کمی به سمت جلو خم شود.
- چند ثانیه در این حالت بمانید و سپس به آرامی به نقطه شروع برگردید.
- دقت کنید که کمر خود را خم نکنید تا بتوانید صاف بنشینید و به عبارتی در حالت خنثی قرار داشته باشید.
- این تمرین را به آرامی۱۰ بار انجام دهید و عضلات خود کار کنید و کمر خود را با دقت حرکت دهید.
- تا جایی که کمر خود را حرکت دهید که دچار درد نشوید.
برخی از افراد میگویند که ورزش کردن در آب و ماساژ درمانی توانسته است به تسکین درد کمر آنها در دوران بارداری کمک کند. ورزش کردن در آب باعث میشود وزن کمی احساس شود. یوگا و پیلاتس نیز جزو تمرینات ورزشی سودمند محسوب میشوند و بسیار کمک کننده هستند.
چه موقع برای درمان درد کمر در دوران بارداری باید به پزشک مراجعه کرد؟
حتی اگر شما دچار درد خفیف کمر هستید باید به پزشک خود اطلاع دهید او میتواند بهترین روشها برای کنترل علائم و نشانههایی که دارید پیشنهاد دهد و در طول دوران بارداری و به لحاظ بدتر شدن علائم و نشانههایی که دارید شما را مدام ارزیابی نماید. در صورتی که علائم و نشانههای شما شدید شده است یا مدت زیادی از بین رفته باشد باید با پزشک خود صحبت کنید. در صورتی که درد کمر شما با علائم و نشانههای زیر همراه باشد مراجعه فوری به پزشک کاملاً ضروری خواهد بود:
- درد شدید، بی حسی یا ضعف در پاها میتواند یکی از علائم سیاتیک باشد. اگرچه سیاتیک یک اختلال شایع نیست علائم و نشانههای آن میتواند شبیه درد عادی کمر باشد. سیاتیک میتواند باعث بروز درد پا شود که بیشتر از درد کمر شما است. شما این درد را زیر زانوی خود و در کف پا و انگشتان خود احساس میکنید و درد با احساس سوزن سوزن شدن، سوزش، بی حسی یا ضعف همراه خواهد شد. در صورتی که شما دچار ضعف در یک یا هر دو پا هستید یا حس پاهای خود، مقعد یا مثانه را از دست داده اید باید با پزشک خود مشورت نمایید.
- در صورتی که تب با درد مبهم در قسمت پایین کمر یا دو طرف کمر شما همراه شده باشد میتواند نشان دهنده عفونت کلیه یا مثانه یا بافتهای مجاری ادراری باشد و شما به مراقبت دقیق پزشکی و درمان با داروهای آنتی بیوتیک نیاز خواهید داشت. در صورتی که شما دچار درد کمر هستید و درد با دفع دردناک ادرار همراه شده است یا در ادرار شما خون وجود دارد یا دچار تب و لرز هستید فورا به پزشک مراجعه کنید.
چگونه میتوان از درد کمر در دوران بارداری پیشگیری کرد؟
شما میتوانید با رعایت کردن برخی نکات از بروز درد کمر در دوران بارداری پیشگیری کنید و در صورتی که دچار درد کمر شدید به بهبود آن کمک نمایید. نکاتی که در بخش زیر به آنها اشاره میکنیم میتوانند به شما برای مراقبت از کمر کمک کنند باید آنها را همیشه به خاطر داشته باشید:
- از برداشتن اجسام سنگین خودداری کنید.
- هنگام برداشتن اشیا زانوی خود را خم کنید و کمر خود را صاف نگه دارید سپس آن شی را از زمین بردارید.
- هنگامیکه قصد دارید بچرخید پاهای خود را حرکت دهید تا از چرخش ستون فقرات شما جلوگیری شود.
- کفش پاشنه تخت بپوشید زیرا این نوع کفش وزن بدن را به طور یکسان توزیع میکند.
- روی سطحی کار کنید که ارتفاع مناسبی دارد تا از خم شدن شما جلوگیری شود.
- سعی کنید هنگام برداشتن اشیا وزن خود را به هر دو پا منتقل کنید.
- هنگام نشستن کمر خود را صاف نگه دارید.
- به اندازه کافی استراحت کنید به ویژه در ماههای آخر بارداری
- خوب ورزش کنید تا قوی باشید و تناسب اندام داشته باشید.
برخی از افراد تصور میکنند که استفاده از تشک سفت میتواند از بروز درد کمر جلوگیری شود و باعث تسکین آن شود. در صورتی که تشک شما خیلی نرم است چیزی زیر آن قرار دهید تا کمی سفت تر شود.
