درمان دیسک کمر با دیسکوژل: مزایا و نحوه تزریق دیسکوژل

دیسک کمر مهم‌ترین و متداول‌ترین مشکل روماتولوژی است. درمان در ابتدا مبتنی بر داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی است. از فیزیوتراپی نیز استفاده می‌شود. اما وقتی نتیجه موثری حاصل نشود، به طور معمول تزریق کورتیکوائید، مداخلات جلدی یا استفاده از آرتزها به بیمار پیشنهاد می‌شود. دیسکوژل یک وسیله پزشکی است که به تازگی برای درمان دیسک کمر استفاده می‌شود. درمان داخل دیسکی دیسکوژل با هدف درمان فتق دیسک و ریشه اعصاب، درد را از بین می‌برد.

دیسک کمر چیست؟ 

بالشتک‌های الاستیک که استخوان‌های در ستون فقرات (مهره‌ها) را جدا از یکدیگر نگه می‌دارند، دیسک نامیده می‌شوند. این دیسک‌ها بسیار شبیه به یک دونات ژله‌ای هستند که دارای مرکز نرم و نمای بیرونی سفت هستند. دیسک‌ها باید در تراز با مهره‌ها قرار بگیرند اما گاهی اوقات این دیسک‌های دونات مانند از تراز طبیعی خود خارج می‌شوند و مرکز نرم از قسمت بیرونی دیسک خارج می‌شود. این اتفاق فتق دیسک نامیده می‌شود و گاهی نیز به نام‌های لغزش دیسک یا پارگی دیسک نیز شناخته می‌شود.

دیسک کمر در برخی از افراد علائمی ندارد و به هیچ وجه دردناک نیست. اما برای برخی دیگر می‌تواند بسیار دردناک یا تحریک کننده باشد زیرا پارگی دیسک می‌تواند اعصاب اطراف را تحریک کند و باعث ایجاد درد یا حتی ضعف یا بی‌حسی در بازو یا پا شود.

دیسک کمر چگونه ایجاد می‌شود؟

دیسک کمر در بیشتر موارد نتیجه پیر شدن و ساییدگی دیسک‌ها است. به این حالت دژنراسیون دیسک گفته می‌شود. با افزایش سن، مایعات دورن دیسک‌های ستون فقرات به تدریج از بین می‌روند و دیسک‌ها را مستعد پارگی یا شکنندگی می‌کنند.

اگر هنگام بلند کردن اجسام سنگین مراقب نباشید و به جای پاهایتان، فشار را به کمرتان وارد کنید ممکن است دچار دیسک کمر شوید. پیچ خوردن و چرخاندن کمر در هنگام بلند کردن اجسام نیز ممکن است باعث پارگی دیسک شود. در موارد نادر دیسک کمر نتیجه آسیب به ناحیه پشت، مانند افتادن یا ضربه خوردن است.

افرادی که اضافه وزن دارند، افرادی که شغل آن‌ها نیاز به فعالیت فیزیکی زیادی دارد، و افرادی که به طور ژنتیکی مستعد ایجاد فتق در دیسک‌های ستون فقرات خود هستند، بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به دیسک کمر قرار دارند.

علائم دیسک کمر چیست؟ 

از آنجا که همه موارد دیسک کمر باعث ایجاد علائم نمی‌شوند، ممکن است برخی از افراد دچار فتق دیسک شده باشند و اصلا از آن خبر نداشته باشند، مگر اینکه در آزمایش‌های تصویربرداری ستون فقرات مشخص شود. اما در بیشتر موارد، دیسک کمر دردناک یا ناراحت کننده است. دیسک کمر می‌تواند در قسمت تحتانی کمر (ستون فقرات کمری) یا در گردن (ستون فقرات گردنی) ایجاد شود، اگرچه به طور معمول در ستون فقرات کمر اتفاق می‌افتد. شایع‌ترین علائم دیسک کمر عبارتند از:

• درد بازو یا پا. اگر فتق دیسک در گردن شما باشد ممکن است در بازوها یا شانه‌های خود احساس درد کنید. اگر در قسمت تحتانی کمر باشد ممکن است درد را در باسن، ران، ساق یا پایین پا احساس کنید. درد می‌تواند با حرکت یا حتی سرفه یا عطسه به بازو یا پا سرایت کند.
• بی‌حسی یا سوزن سوزن شدن. از آنجا که پارگی دیسک می‌تواند به اعصاب اطراف فشار وارد کند، معمولاً در ناحیه‌ای از بدن که اعصاب آن از این ناحیه منشا می‌گیرد دچار بی‌حسی یا سوزن سوزن شدن می‌شوید.
• ضعف. اعصاب ستون فقرات به کلیه سیستم‌های مختلف بدن از جمله سیستم عضلانی خدمت می‌کند. عضلاتی که توسط اعصاب تحت تأثیر فتق دیسک قرار دارند ممکن است ضعیف شوند و بلند کردن وسایل یا حتی راه رفتن برای شما دشوار شود.

اگر هر یک از این علائم را تجربه کردید، باید هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید.

دیسک کمر چگونه درمان می‌شود؟ 

درمان دیسک کمر بیشتر به علائم (درد، سوزن سوزن شدن یا بی‌حسی و ضعف عضلانی) آن بستگی دارد تا اینکه بخواهد خود دیسک پاره شده را درمان کند. در بیشتر موارد، دیسک کمر می‌تواند با داروهایی مانند داروهای مسکن بدون نسخه یا مسکن‌های تجویزی، داروهای ضد درد عصبی، شل کننده‌های عضلانی یا تزریق کورتیزون درمان شود.

ورزش و فیزیوتراپی نیز می‌تواند برای بهبود علائم دیسک کمر مفید باشد. در موارد شدید ممکن است عمل جراحی برای برداشتن قسمت برآمده دیسک ضروری باشد و در موارد نادر نیز ممکن است کل دیسک نیاز به جراحی داشته باشد. اگر دیسک برداشته شود، ممکن است مهره‌ها به هم وصل شوند تا از بی‌ثباتی در ستون فقرات جلوگیری شود. به جای یک فیوژن، برخی از جراحان ممکن است پروتز دیسک را توصیه کنند.

شما می‌توانید با حفظ روال ورزش منظم که شامل فعالیت‌های تقویت کننده عضلات هسته بدن است، از پارگی دیسک‌های ستون فقرات جلوگیری کنید. حفظ حالت خوب و حفظ وزن سالم نیز می‌تواند به جلوگیری از دیسک کمر کمک کند.

دیسکوژل چیست؟ 

دیسکوژل ایمپلنتی است که با یک سوزن ریز به دیسک تزریق می‌شود. بسته به منطقه‌ای که فتق دیسک در آن قرار دارد، می‌توان روش‌های مختلفی را در نظر گرفت. به عنوان مثال، در مواردی که دیسک در ستون فقرات گردنی ایجاد شده است از ناحیه قدامی جانبی تزریق می‌شود و برای موارد قفسه سینه و کمر نیز از ناحیه خلفی تزریق می‌شود. دیسکوژل ممکن است فشار داخل صفاقی و حتی در طولانی مدت اندازه فتق دیسک را کاهش دهد. همچنین به عنوان یک مانع بین واسطه‌های ایجاد درد و ریشه‌های عصبی و همچنین سیستم عروقی عمل می‌کند. این ماده همچنین به عنوان ایمپلنت روی دیسک آسیب‌دیده اثرات حمایتی دارد.

دیسکوژل چگونه تزریق می‌شود؟ 

یکی از جالب‌ترین و مهم‌ترین خواص دیسکوژل، قابلیت ژلی شدن آن هنگام تماس با محتوای آب دیسک است. به عبارت دیگر، دیسکوژل مایع هنگام تزریق به ایمپلنت فلزی پنبه‌ای منعطف تبدیل می‌شود كه با دستگاه‌های مختلف رادیولوژیكی مانند C آرم، فلوروسكوپ، و سی‌تی اسكن قابل تشخیص است …

تزریق دیسکوژل را می‌توان با بی‌حسی موضعی انجام داد و هرگز نیازی به بیهوشی عمومی (GA) نیست. بنابراین می‌توان از خطرات و عوارض GA جلوگیری کرد.

مدت بستری برای دیسکوژل چه مدت است؟ 

تزریق دیسکوژل یک روش سرپایی است. بیمار می‌تواند یک یا دو ساعت بعد از تزریق پیاده روی کند و حتی در طی چند ساعت مرخص شود. نکته مهم در طی فرایند تزریق این است که ممکن است بتوانید مسیر سوزن و مراحل ورود دیسکوژل به دیسک را مشاهده کنید.

چه مدت طول می‌کشد تا اثرات دیسکوژل آشکار شود؟ 

 رفتار درد و احساس به عوامل مختلفی بستگی دارد. به همین دلیل میزان تحمل در افراد مختلف متفاوت است. با وجود این واقعیت، به طور کلی تسکین درد بین سه تا شش هفته پس از تزریق ظاهر می‌شود. با اینکه می‌توانید چند ساعت بعد از تزریق پیاده روی کنید، اما ورزش سبک، رانندگی در مسافت کوتاه و هیدروتراپی بعد از سه تا شش هفته با اجازه پزشک مجاز است و تمرین ورزش شدید، شنا، رانندگی در مسافت طولانی و … می‌توانند بعد از  دو ماه آغاز شوند و به تدریج دو ماه پس از تزریق با اجازه پزشک افزایش یابند.

آیا پوشیدن بریس و کمربندهای گردنی و کمر ضروری است؟

معمولاً لازم نیست اما در بعضی موارد پزشک ممکن است آن را توصیه کند.

میزان موفقیت تزریق دیسکوژل چیست؟ 

مقالات زیادی در مجلات علمی مختلف منتشر شده است. تقریباً همه آن‌ها میزان موفقیت (خوب و بسیار خوب) بیش از 91.4 مورد را گزارش کردند. در مواردی که فتق دیسک با پیچیدگی شدید مانند تنگی کانال کمری همراه است، میزان موفقیت بین 82 تا 84 درصد است.

مزایای دیسکوژل چیست؟ 

برخی از مزایای دیسکوژل عبارت است از:

• تزریق دیسکوژل یک روش سرپایی است
• دیسکوژل هرگز به بیهوشی عمومی نیاز ندارد. بنابراین می‌توان از خطرات و عوارض GA جلوگیری کرد
• دیسکوژل در طی تزریق با دستگاه رادیولوژی قابل مشاهده است (دیسکوگرافی)
• بیمار می‌تواند دو ساعت پس از تزریق راه برود و حتی در طی چند ساعت مرخص شود
• امکان تکرار تزریق در صورت لزوم وجود دارد
• عدم وجود عوارضی مانند واکنش‌های آلرژیک، عفونت، ایجاد اسکار و چسبندگی. دیسکوژل درمانی در هزاران بیمار در بسیاری از کشورها مورد استفاده قرار گرفته است و خوشبختانه هنوز هیچگونه واکنش آلرژیک یا عوارض دیگری گزارش نشده است.
• امکان استفاده از آن در موارد بیماری‌های قلبی، ریوی و فشار خون بالا وجود دارد
• اگر به هر دلیلی نیاز به عمل جراحی باشد، دیسژل تزریق شده هیچگونه دخالتی در آن ندارد
• دیکوژل باعث ایجاد اسکار پوستی نمی‌شود (از نظر زیبایی شناسی بسیار سودمند است)

احتمال عود فتق دیسک بعد از تزریق دیسکوژل چقدر است؟ 

  طبق مطالعات  7 سال گذشته، هیچ عود فتق دیسکی گزارش نشده است. توجه به این نکته مهم است که حتی در صورت عود فتق دیسک، دیسکوژل می‌تواند دوباره تزریق شود.

درمان دیسکوژل چقدر دوام دارد؟ 

از آنجا که دیسکوژل در محل دیسک کاشته می‌شود، ماندگاری بالایی دارد.

آیا خطر جابجایی یا حرکت دیسکوژل وجود دارد؟ 

  از آنجا که دیسکوژل به داخل ناحیه آسیب دیده دیسک پاره شده نفوذ می‌کند، به یک پروتز دائمی تبدیل شده و بنابراین خطر جابجایی و حرکت آن وجود ندارد.

با تزریق دیسکوژل چه اتفاقی برای سطح دیسک می‌افتد؟ 

• دیسکوژل ممکن است فشار داخل دیسک را کاهش دهد و حتی اندازه دیسک فتق را در طولانی مدت کاهش دهد
• این ماده همچنین به عنوان یک مانع بین واسطه‌های ایجاد درد و ریشه‌های عصبی و همچنین سیستم عروقی عمل می‌کند
• این ماده همچنین به عنوان ایمپلنت روی دیسک آسیب‌دیده اثرات حمایتی دارد

موارد درمان دیسکوژل 

• علائم فتق دیسک بدون پاسخ به درمان‌های محافظه کارانه
• هرگونه درد دیسکوژنیک (موضعی یا رادیکولار)
• درد طولانی مدت بدون علامت مطلق برای جراحی
• بیماران مبتلا به فتق دیسک علامت‌دار که گزینه‌های درمانی محافظه کار در بهبود علائم موفق نبوده‌اند و جراحی برای درمان آن در نظر گرفته شده است
• مشکلات پزشکی و بیهوشی پر خطر
• ترس غیرقابل کنترل از جراحی

هزینه این روش درمانی چقدر است؟

هزینه این روش درمانی حتی در شرایط دشوار مالی امروزی، غیر قابل پرداخت نیست. اگر هزینه فیوژن ستون فقرات را با روش تزریق دیسکوژل مقایسه کنید متوجه می‌شوید که هزینه این روش تقریباً 3/1 تا 4/1 فیوژن ستون فقرات است.