التهاب دنبالچه (یا درد در بخش استخوانی واقع در انتهای ستون فقرات در ناحیه بین باسن و بالای مقعد) به عنوان درد دنبالچه شناخته می‌شود. این مشکل با ایجاد درد و ناراحتی در انتهای ستون فقرات در ناحیه بین باسن همراه است. این درد اغلب با نشستن طولانی مدت تشدید می‌شود.
دکتر سعیدی بیان می‌کند بر اساس تجربیات موجود، اکثر بیماران مبتلا به درد دنبالچه می‌توانند با استفاده از روش‌های درمان محافظه کارانه زیر بطور کامل درمان شوند:
- عمل بسته
- ترکشن (کشش)
- درمان دستی
- ماساژ درمانی
- تمرین‌های فیزیکی
معمولاً تمام روش‌های درمان غیرجراحی موجود برای درد دنبالچه را می‌توان در حداقل زمان به صورت سرپایی بر روی افراد بیمار انجام داد و معمولاً لازم است بیمار برای بررسی شرایط درمان مجدداً به مطب پزشک مراجعه کرده و از تزریق‌های موضعی برای وی در صورت نیاز استفاده شود. در ارتباط با روش‌های درمان جراحی، به نظر می‌رسد تعداد کمی از بیماران به استفاده از این روش ها نیاز پیدا خواهند کرد. به هر حال لازم است توجه داشته باشید عوارض جانبی پس از عمل جراحی زیاد بوده و بطور خاص از این عوارض می‌توان به ریسک بالای عفونت اشاره کرد. بر این اساس اکثر متخصصان ترجیح می‌دهند از روش‌های غیر جراحی به عنوان بهترین روش‌های درمان برای درد دنبالچه استفاده کنند.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره روش‌های درمان قابل استفاده برای درد دنبالچه و هماهنگی جلسه ملاقات می‌توانید از طریق شماره تلفن ٠٢١٦٦٥٣٣٢٤٥ با ما تماس حاصل فرمایید.
فهرست مطالب
آناتومی
دنبالچه استخوان انتهایی ستون فقرات است که زیر استخوان خاجی قرار دارد. این بخش از بدن انسان اغلب شبیه بقایای به جا مانده از یک دم است و به همین خاطر به آن استخوان دم (tailbone) نیز گفته می‌شود.
دنبالچه ستون فقرات از 3 تا 5 بخش مجزا (مهره‌های دنبالچه) تشکیل شده و تفاوت در تعداد این بخش‌ها در بین افراد مختلف می‌تواند زاویه یا انحنای کلی دنبالچه را مشخص کرده و بر مفاصل موجود بین این بخش‌ها تاثیر گذارد.
عملکرد
عملکرداستخوان دنبالچه عملکردی شبیه به ساختار نگه‌دارنده وزن در هنگام نشستن فرد دارد و به همین خاطر در کنار استخوان نشیمنگاهی یک ساختار مناسب را برای تحمل وزن بدن تشکیل می‌دهد. علاوه بر این سطح استخوان نشیمنگاهی بطور خاص از برجستگی اسکیال (ischial tuberosities) و استخوان رامی قدامی (inferior rami) تشکیل شده است.
چه عواملی باعث ایجاد درد دنبالچه می‌شوند؟
علت درد دنبالچه اغلب به خاطر آسیب‌دیدگی است، اما ممکن است این درد به صورت تصادفی با ایجاد آسیب‌دیدگی همزمان شود. در حقیقت شرایط مختلف می‌توانند دارای علائمی باشند که شبیه به درد دنبالچه است. برای مثال در این رابطه می‌توان از درد عصب سیاتیک، عفونت (شامل ابتلا به بیماری زونا در ناحیه کمر)، کیست‌های پیلونیدال (یك كیسه كوچك پوستی حاوی مو در قسمت پایین كمر)، التهاب مفاصل ساکروایلیاک (sacroiliitis)، و شکستگی مهره‌های کمر (شکستن استخوان دنبالچه یا ترک‌خوردگی آن) نام برد.
عوامل خطر برای ابتلا به درد دنبالچه چه هستند؟
فاکتورهای ریسک اصلی برای درد دنبالچه عبارت از ایجاد آسیب دیدگی در ناحیه دنبالچه یا استخوان‌های لگن است.
علائم و نشانه‌های درد دنبالچه چه هستند؟
درد و ناراحتی موضعی در ناحیه دنبالچه از علائم اصلی ابتلا به درد دنبالچه هستند. این شرایط می‌تواند باعث ایجاد مشکل در ارتباط با نشستن فرد و دراز کشیدن به پشت شود. علاوه بر درد احساس شده در هنگام نشستن، در این شرایط فرد معمولاً با ناراحتی شدید در ناحیه دنبالچه مواجه می‌شود.
چگونه می‌توان ابتلا به درد دنبالچه را تشخیص داد؟
این مشکل معمولاً فقط با توجه به علائم آن و نیز بررسی شرایط فرد در نواحی دچار درد و ناراحتی تشخیص داده می‌شود. همچنین در این حالت می‌توان احتمال وجود سایر شرایط (همچون عفونت بیماری زونا که معمولاً با جوش‌های پوستی همراه است) را با انجام آزمایش‌ها و بررسی‌های دیگر (برای مطمئن شدن از عدم وجود مشکلات استخوانی یا بافتی از طریق سی‌تی‌اسکن یا اسکن ام‌آر‌آی) مورد بررسی دقیق قرار داد.
روش‌های درمان برای درد دنبالچه چه هستند؟
درمان‌های غیرجراحی قابل استفاده برای این مشکل از توصیه‌های ساده برای ایجاد تغییر در سبک زندگی تا تزریق دارو، الکترو درمانی و سایر موارد مانند آن را شامل می‌شود.
فیزیوتراپی
معمولاً به افراد مبتلا به درد دنبالچه توصیه می‌شود از یک صندلی با تشک مناسب در هنگام نشستن استفاده کرده و از نشستن طولانی مدت تا حد ممکن خودداری کنند. در صورتی که این شرایط شدت یافته یا بطور دائم برای فرد مشکل ایجاد کند، لازم است از روش‌های مناسب برای بررسی دقیق شرایط و درمان درد استفاده شود. این روش ها بطور خاص زمانی مورد توجه قرار می‌گیرند که درد دنبالچه با ورم یا علائم پوستی در ناحیه کمر همراه باشد.
عمل بسته
روش‌های عمل بسته برای درمان درد دنبالچه به شرح زیر هستند:
- برای بعضی بیماران دچار درد مداوم در ناحیه دنبالچه از تزریق داروهای کورتیزون به صورت موضعی استفاده می‌شود. این تزریق‌ها یک فرآیند درمان ساده است که در مطب پزشک انجام شده و می‌تواند کاهش چشمگیر در درد بیمار ایجاد کرده و حتی بسیاری از علائم مشکل را بر طرف نماید. گاهی اوقات برای این تزریق‌ها از فلئوروسکوپی یا اسکن مافوق صوت نیز استفاده می‌شود.
- تزریق‌های قابل استفاده دیگر برای درمان این شرایط می‌تواند شامل تزریق داروی بی‌حسی به محل آسیب دیده باشد. این تزریق می‌تواند انتقال پیام را از طریق عصب مسدود کرده و کاهش درد دنبالچه را برای بیمار به همراه داشته باشد. نتایج حاصل از این روش درمانی نشان دهنده کاهش چشمگیر درد بیمار حتی در زمان بلند شدن وی از روی تخت پس از انجام تزریق است.
- اوزون‌تراپی می‌تواند فرآیند ترمیم بدن را با افزایش چرخش خون در ناحیه آسیب‌دیده تسریع کند و به این ترتیب وضعیت مشکل را بهبود بخشد. به این منظور مقدار کمی رنگ مخصوص برای کنترل موقعیت سوزن و ماده استروئید به محل تزریق می‌شود. نتایج حاصل از این تزریق پس از یک هفته به تدریج نمایان خواهد شد. در مواردی که کاهش درد بیمار پس از این تزریق کافی نباشد، می‌توان با گذشت یک ماه فرآیند تزریق را مجدداً تکرار کرد. در این شرایط عملکرد غیر عادی در ناحیه کمر (در صورت وجود) درمان نمی‌شود، اما درد بیمار بطور مشخص کاهش می‌یابد.
درمان دستی
فرآیند درمان دستی شامل دستکاری وضعیت دنبالچه یا ماساژ عضلات می‌باشد. دستکاری دنبالچه در این شرایط شامل حرکت دادن دنبالچه و ایجاد کشش در آن (و نیز کشش در عضلات متصل به آن) با روش‌های مناسب است.
ترکشن (کشش)
یکی از انواع روش‌های درمان در این حالت عبارت از واژگون‌درمانی (inversion therapy) است. فرآیند درمان در این حالت شامل آویزان شدن بیمار از پایین به بالا بر روی یک میز مخصوص است. به این منظور پاهای بیمار در موقعیت مناسب بسته شده و وضعیت میز در زاویه مناسب تنظیم می‌شود. به این ترتیب می‌توان کشش مورد نیاز را در ستون فقرات ایجاد کرد. نتایج حاصل از بررسی‌های انجام شده درباره این روش نشان دهنده اثربخشی آن برای درمان افراد دچار درد دنبالچه است.
یکی از روش‌های دیگر برای درمان ترکشن عبارت از کشش مهره‌های کمر است. نتایج حاصل از بررسی‌ها در این رابطه نشان می‌دهد بسیاری از افراد با استفاده از این روش توانسته‌اند مشکل درد در ناحیه دنبالچه خود را درمان کنند.
فیزیوتراپی
اکثر متخصصان فیزیوتراپی برای درمان درد دنبالچه از تمرین‌های حرکتی مخصوص برای این ناحیه از بدن استفاده می‌کنند. به همین خاطر، لازم است برای درمان کامل این مشکل از تمرین‌های حرکتی توصیه شده بطور کامل و صحیح استفاده شود.
تمرین‌های حرکتی برای درد دنبالچه
فیزیوتراپی برای درمان درد دنبالچه می‌تواند شامل حرکت دادن عضلات سفت و دردناک در ناحیه دنبالچه باشد. همچنین در این شرایط ممکن است برای بیمار از تکنیک‌های ریلکس کردن میوفاسیال (Myofascial) و نیز مودالیتی‌های موضعی نیز استفاده شود.
تمرین حرکتی پا
اسکات بی‌وزنی (Weightless squats)
کشش زردپی
حرکت پوسته صدف (Clam shell exercise)
فعالیت‌هایی که باید از انجام آنها اجتناب شود
بیماران دچار این مشکل معمولاً با فعالیت‌هایی که لازم است از انجام آنها به منظور حداقل کردن درد و علائم خودداری شود، آشنا هستند. برای مثال در این زمینه می‌توان از نشستن طولانی مدت (برای مثال در اتومبیل یا هواپیما)، دوچرخه‌سواری، اسب‌سواری، و قایق‌رانی نام برد.
عمل جراحی
در موارد نادر، هنگامی که با استفاده از روش‌های درمان محافظه کارانه درد بیمار کاهش پیدا نکند، لازم است از عمل جراحی برای برداشتن بخش آسیب‌دیده استخوان دنبالچه استفاده شود.
آیا می‌توان از ابتلا به درد دنبالچه پیشگیری کرد؟
به خاطر اینکه درد دنبالچه معمولاً با آسیب‌دیدگی در این ناحیه از بدن ارتباط دارد، اجتناب از وارد شدن آسیب به استخوان دنبالچه بهترین روش برای پیشگیری از آن است.
