آرتروز کمر و ستون فقرات؛ علائم و درمان بدون جراحی

ممکن است فکر کنید آرتروز تنها در دست‌ها و زانو‌ها بروز می‌کند، اما باید بدانید که آرتروز کمر نیز عارضه شایعی در میان افراد مسن است. پس از شناسایی و تشخیص آرتروز ستون فقرات (اسپوندیلوسیس)، می‌توان با یک درمان مناسب، کمر درد ناشی از این نوع آرتروز را کنترل کرد.

آناتومی

---

کمر دارای 26 استخوان است که روی هم قرار گرفته و توسط تعدادی دیسک از یکدیگر جدا شده‌اند. مهره‌های کمر به ما امکان می‌دهند که بایستیم، آن‌ها همچنین از نخاع و اعصاب نخاعی محافظت می‌کنند. آرتروز زمانی رخ می‌دهد که نوارهای بافتی پشتیبان ستون فقرات ضخیم شده، استخوان‌ها و مفاصل تغییر شکل داده و سطح این استخوان‌ها دچار برآمدگی‌هایی مانند خارهای استخوانی شود. هر یک از این تغییرات می‌توانند باعث وارد آمدن فشار به سایر ساختارها و بروز درد شود.

آرتروز ستون فقرات چیست؟

---

علائم آرتروز کمر زمانی بروز می‌کنند که استخوان‌ها یا سایر ساختارهای موجود در کمر، نخاع یا ریشه‌های عصبی منشعب از آن را تحت فشار قرار دهند. باریک شدن قابل توجه کانال نخاعی به خاطر آرتروز، تنگی کانال نخاع نامیده می‌شود، و ساییدگی و فرسودگی تدریجی شایع‌ترین دلیل آن است. آرتروز ستون فقرات معمولاً باعث کمر دردِ همراه با درد یا بی‌حسی پاها می‌شود.

علل و عوامل خطرزا برای آرتروز ستون فقرات

---

آرتروز ستون فقرات اگرچه عمدتاً ناشی از ساییدگی و فرسودگی است، اما می‌تواند به دلیل انواع التهابی آرتروز مانند روماتیسم نیز رخ دهد.‌ البته، روماتیسم ستون فقرات معمولاً در افراد جوان‌تر رخ داده و دلیل شایعی‌ برای درد آرتروز کمر نیست. عوامل خطرزا برای درد آرتروز کمر عبارتند از:

• میانسال یا پیر بودن
• داشتن اضافه وزن
• داشتن سابقه آسیب‌دیدگی کمر

علائم و نشانه‌های آرتروز کمر

---

علائم درد آرتروز کمر می‌توانند در هر جایی از ستون فقرات رخ دهند.  معمولاً آن‌ها به آرامی بروز کرده و به مرور بدتر می‌شوند. معمولاً افرادی که به دلیل آرتروز کمر دچار تنگی کانال نخاع می‌شوند با خم شدن به جلو کمی تسکین می‌یابند و هنگامی که می‌ایستند علائمشان بدتر می‌شود. این علائم عبارتند از:

• درد گردن که به شانه‌ها و بازوها منتشر می‌شود.
• درد کمری که به باسن و پاها منتشر می‌شود.
• بی‌حسی، گرفتگی یا ضعف دست‌ها یا پاها
• از دست دادن کنترل مدفوع یا ادرار

تشخیص

---

معمولاً متخصصان ما می‌توانند با دریافت تاریخچه پزشکیتان و انجام یک معاینه فیزیکی آرتروز ستون فقرات را تشخیص دهند. گاهی اوقات نیز، علاوه بر موارد فوق تنها به یک عکس رادیولوژی ساده نیاز است. معمولاً در صورت عدم رفع علائم، اقدام بعدی انجام یک ام‌آرآی خواهد بود.

درمان

---

درمان درد آرتروز کمر معمولاً با استراحت شروع می‌شود و در صورت جواب ندان، با فیزیوتراپی، یک سری تزریق و سایر درمان‌های غیرجراحی ادامه می‌یابد. در ادامه برخی از روش‌های مورد استفاده خود را برایتان شرح می‌دهیم. برای اطلاع از سایر روش‌های درمانی می‌توانید با دکتر سعیدی یا همکاران ایشان یک جلسه مشاوره داشته باشید.

طب سوزنی

طب سوزنی در صورت استفاده به عنوان یک درمان مکمل، می‌تواند درد مفاصل کمر را تا حدودی تسکین دهد. طب سوزنی با آزاد و ریلکس کردن عضلاتی که دچار گرفتگی و خشکی شده‌اند، باعث تسکین درد می‌شود. این روش به آزاد شدن اندورفین که یک مسکن طبیعی است نیز کمک می‌کند.

کایروپراکتیک

درمان کایروپراکتیک عمدتاً شامل دستکاری، متحرک‌سازی و کشش غیرفعال ناحیه باسن و ستون فقرات می‌شود. نتایج درمان‌های ما بعد از یک دوره درمان کایروپراکتیک 12 هفته‌ای نشان دهنده کاهش ناتوانی‌های عملکردی و کاهش دامنه حرکتی مفاصل ران و بهبود تعادل و سرعت راه رفتن در بیماران بوده است.

اوزون درمانی

ترکیب کارایی درمان‌های استاندارد و قابلیت منحصربفرد اوزون درمانی در زمینه فعالسازی سیستم آنتی‌اکسیدان درونی بدن، بهترین روش برای رفع استرس اکسیداتیو ناشی از بیماری‌های التهابی مزمن است. انجام صحیح فرایند تزریق اوزون که یا از طریق عروق خونی و یا به شکل درون دیسکی و درون عضلانی، انجام می‌شود، باعث بروز استرس حاد و در عین حال قابل تحملی می‌شود که خود منجر به پاسخ نوع هرمتیک  دستگاه بیولوژیکی تعامل کننده می‌گردد.

تحريك الكتريكي از راه پوست (تی‌ان‌اس)

یک دستگاه تی‌ان‌اس جریان الکتریکی ملایمی را به کمر منتقل می‌کند که باعث تحریک فیبرهای عصبی پوست و در نتیجه اختلال در انتقال سیگنال‌های درد از مفصل مبتلا به آرتروز می‌شود. البته، استفاده از تی‌ان‌اس برای درمان آرتروز با بحث‌هایی همراه بوده است. برخی تحقیقات نشان داده‌اند که استفاده از تی‌ان‌اس برای آرتروز زانو باعث کاهش درد زانو، افزایش دامنه حرکتی زانو و کاهش مدت خشکی صبحگاهی می‌شود. در حالی که تحقیقات دیگری نشان داده‌اند استفاده از تی‌ان‌اس برای تسکین درد اثری بیش از داروی ناپروکسن یا یک دارونما ندارد.

ورزش

تقویت عضلات پشتیبان کمر به کاهش درد کمک می‌کند. در اینجا تعدادی از تمریناتی که به کاهش درد و افزایش قدرت عضلات کمر کمک می‌کند را توضیح می‌دهیم.‌ البته، به منظور جلوگیری از بدتر شدن عارضه، حرکات و تمرینات انجام شده می‌بایست توسط یک متخصص تجویز شده باشند.

1- لغزش روی دیوار

در این حرکت، بدن بدون استفاده از صندلی و تنها با کمک دیوار، حالت نشستن روی صندلی را به خود می‌گیرد. برای انجام این حرکت، در حالت ایستاده کمر را به دیوار چسبانده و پایین بروید تا حالت نشسته بگیرید. سپس به آرامی بالا بروید.

2- کشش عضلات همسترینگ و پشت ساق

از آنجا که در بسیاری موارد آرتروز بر زانو تأثیر می‌گذارد، حفظ قدرت پاها و زانوها موضوع مهمی است.

3- نیم اسکات

اگر انجام اسکات کامل برایتان کمی سخت است، حرکت نیم اسکات را انجام دهید. این نوع اسکات کمک زیادی به تقویت پاها و زانوها می‌کند. برای شروع بایستید و پاها را به عرض شانه‌ها باز کنید. سپس، تا حالتی بین وضعیت نشسته و ایستاده پایین بروید طوری که پاها زاویه 90 درجه داشته باشند.

4- چرخش دایره‌ای دست‌ها

شاید این تمرین در ابتدا کمی بچگانه به نظر برسد، اما همین تمرین ساده (با یا بدون وزنه) تأثیر زیادی بر سفت کردن عضلات دست‌ها و افزایش قدرت آن‌ها دارد. برای انجام این تمرین، دست‌ها را باز کرده و کاملاً به طرفین بکشید. سپس، با تمام سرعت و تا زمانی که می‌توانید آن‌ها را به شکل دایره‌های کوچکی بچرخانید.

5- خیز به جلو

این تمرین نیز به اندازه نیم اسکات به تقویت زانو‌ها و پاها کمک می‌کند. البته، خیز به جلو عضلات بیشتری را درگیر می‌کند، زیرا انجام آن نیازمند حفظ تعادل نیز هست. برای شروع بایستید و پاها را به عرض شانه‌ها باز کنید. یک پا را جلو گذاشته، و همراه با پایین بردن بدن، زانوی جلو را تا حدی خم کنید که زانوی عقب تنها چند سانتی‌متر از زمین فاصله داشته باشد.