درمان گرفتگی رگ سیاتیک کمر و پا با ورزش، فیزیوتراپی و ماساژ

سیاتیک اختلالی است که به علت آسیب دیدگی، التهاب یا تحت فشار قرار گرفتن عصب سیاتیک که بلندترین عصب در بدن است و بر روی باسن، کف پا، ساق و ران تاثیر می‌گذارد ایجاد می‌شود. سیاتیک دلایل زیادی دارد که از بروز اختلالات پزشکی از قبیل تنگی کانال نخاعی و بیماری تحلیل برنده دیسک که باعث شکستگی دیسک می‌شود تا بارداری و اسپاسم عضلات متغیر است. علت سیاتیک هر چیزی که باشد پزشک با شما در خصوص روش‌های موجود برای کنترل این بیماری صحبت می‌‌کند که فیزیوتراپی یکی از آنها است.

 گرفتگی رگ سیاتیک به چه معناست؟ 

منظور از گرفتگی رگ سیاتیک این است که عصب سیاتیک دچار التهاب شده است. این عصب به انتقال اطلاعات به مغز و از مغز به سایر نقاط بدن می‌‌پردازدـ مغز به ارسال پیام‌های عصبی به عضلات می‌‌پردازد و عصب نیز سیگنال‌هایی در خصوص درد و سایر احساسات را ارسال می‌‌کند. عصب سیاتیک یک عصب بزرگ است و در واقع بزرگترین عصب محیطی در بدن محسوب می‌شود عصب سیاتیک از بخش پایین نخاع ساخته شده است و به عبارتی از نایلون بر و ریشه عصب ساکرال در ستون فقرات به وجود می‌آید. عصب سیاتیک از قسمت پایین طناب نخاعی خارج می‌‌شود و به پشت مفصل لگن می‌رسد و از آنجا به پشت با هدایت خواهد شد. این عصب همانند اکثر اعصاب بدن دو وظیفه اصلی را انجام می‌دهد که عبارت است از ارسال سیگنال‌های مغز به عضلات و وظیفه دوم آن جمع آوری اطلاعات حسی از پاها و انتقال آنها به مغز است. برخی شرایط از قبیل سیاتیک بر روی عصب تاثیر می‌گذارند و باعث تغییر عملکردهای طبیعی خواهد شد. برخی از علائم و نشانه‌های شایع این اختلال به شرح زیر می‌باشند:

• درد حاصل از شوک الکتریکی که به سمت ساق هدایت می‌شود.
• بی حسی و سوزن سوزن شدن
• ضعف عضلانی

به علاوه افرادی که دچار درد سیاتیک هستند ممکن است متوجه شوند که انجام دادن برخی حرکات از قبیل اسکات یا سرفه کردن باعث می‌شود علایم و نشانه‌های آنها بد تر گردد. این کار می‌تواند فشار اطراف عصب را افزایش دهند و علائم و نشانه‌های درد سیاتیک را بدتر نمایند.

 علل شایع سیاتیک چیست؟ 

سیاتیک دلایل متعددی دارد به همین دلیل در صورتی که شما علائم و نشانه‌های سیاتیک و احساس کردید باید توسط پزشک ارزیابی شوید تا علت بروز این اختلال مشخص شود. برخی از دلایل بسیار شایع سیاتیک عبارتند از:

 دیسک کمر 

گاهی اوقات سیاتیک زمانی به وجود می‌‌آید که یکی از دیسک‌های بین مهره‌های قسمت پایین کمر دچار بیرون زدگی شود که به این وضعیت دیسک کمر می‌گویند و باعث می‌‌شود ریشه عصب از عصب سیاتیک تحت فشار قرار بگیرد. این دفعه فشار قرار گرفتگی عصب باعث التهاب و تورم عصب و بروز درد در عصب سیاتیک خواهد شد. دیسک کمر شایع ترین علت بروز درد سیاتیک است.

 تنگی کانال نخاعی قسمت پایین کمر 

منظور از تنگی کانال نخاعی، تنگ شدن کانال نخاع در ناحیه پایین کمر است. هنگامی ‌که کانال نخاعی در این ناحیه تنگ می‌‌شود باعث فشرده شدن برخی از نقاط اعصاب خواهد شد که عصب سیاتیک را به وجود آورده اند.

 سندروم پیریفورمیس 

پیریفورمیس یک عضله کوچک است که در اون قسمت عمیق باسن قرار گرفته است که به بالا آوردن و چرخش مفصل لگن کمک می‌کند. عصب سیاتیک از نزدیکی این عضله عبور می‌‌کند و در برخی از نقاط از درون آن رد می‌شود در نتیجه هنگامی ‌که عضله پیریفورمیس سفت می‌شود این عصب به سیاتیک فشار وارد می‌کند و باعث بروز التهاب و قرمز شدن آنها خواهد شد.

 چه زمانی درمان ضروری است؟ 

عصب سیاتیک طولانی ترین عصب در بدن است که قسمت پایین کمر به سمت ساق پا می‌رود و انتهای آن به کف پا می‌رسد. افرادی که دچار درد سیاتیک هستند معمولاً می‌گویند که در قسمت پایین یک طرف از بدن خود درد تیر کشنده ای را احساس می‌کنند. علائم و نشانه‌های سیاتیک همیشه به مداخلات پزشکی نیاز ندارد با این حال درمان باعث می‌شود که از میزان درد و ناراحتی شما کاسته شود. گاهی اوقات مشخص کردن نوع روش درمانی دشوار است اما این دلایل به طور یقین نشان می‌‌دهد که شما به درمان نیاز دارید.

 هنگامی ‌که درد به طور ناگهانی شدید می‌شود  

شدت دردی که شما احساس می‌کنید می‌تواند بر اساس آن که چقدر عصب سیاتیک تحت فشار قرار گرفته است تغییر کند. هر چه شدت بروز این مشکل بیشتر باشد شما درد بیشتری را احساس خواهید کرد. برخی از علایم فشرده شدن عصب عبارت است از درد تیر کشنده و شدید، ضعف یا بی حسی در یک طرف از بدن یا ناتوانی در تکان دادن پاها. در صورتی که عصب سیاتیک در قسمتی که وظیفه کنترل عملکرد مثانه یا روده را بر عهده دارد تحت فشار قرار بگیرد شما کنترل مثانه و روده خود را از دست خواهید داد. در صورتی که شما دچار هر یک از این علایم و نشانه‌ها هستید باید هر چه زودتر به پزشک مراجعه کنید تا یک برنامه درمانی را برای شما طراحی کند و از آن درد شما کاسته شود تا بتوانید به انجام فعالیت‌های طبیعی خود بپردازید. پزشک درخواست انجام یک مجموعه از آزمایشات را می‌‌دهد تا سایر علل بروز این اختلال را رد نماید.

 هنگامی ‌که درد به علت آسیب دیدگی به وجود می‌آید  

در سیاتیک خفیف علائم و نشانه‌های پا به تدریج و با گذر زمان به وجود می‌آید و ممکن است به صورت خود به خود نیز از بین بروند. با این حال در صورتی که علائم و نشانه‌های سیاتیک فوراً و پس از تصادف یا زمین خوردن یا آسیب دیدگی ناشی از ورزش خود را نشان دهد باید با پزشک خود صحبت کنید تا شما را ارزیابی نماید. این علائم و نشانه‌ها در اکثر مواقع شدید می‌شوند زیرا علاوه بر عصب سیاتیک و اطراف نیز دچار آسیب دیدگی خواهد شد و ارزیابی وسعت آسیب ایجاد شده اهمیت بسیار زیادی دارد.

 گرفتگی رگ سیاتیک چگونه تشخیص داده می‌شود؟ 

برای درمان صحیح و مناسب علائم و نشانه‌های سیاتیک باید علت بروز آن مشخص شود. پزشک برای این کار به بررسی سابقه پزشکی شما می‌‌پردازد و معاینات جسمانی را انجام می‌دهد و به بررسی عملکردهای مختلف عصب سیاتیک خواهد پرداخت. برخی اختلالات دیگر می‌‌توانند باعث بروز درد در ران و لگن شوند که باید به طور کامل بررسی شوند. باید بتوان قبل از شروع درمان سیاتیک علت دقیق علائم و نشانه‌های شما را مشخص کرد. سایر تست‌ها عکس برداری توسط اشعه ایکس یا انجام اسکن ام ‌آر آی می‌تواند تاثیر گذار باشد اما ممکن است نیازی به انجام آنها نباشد.

 راه‌های درمان گرفتگی رگ سیاتیک  

 درمان درد سیاتیک می‌‌تواند از استفاده از کمپرس داغ و سرد تا دارودرمانی و ورزش کردن و سایر روش‌های درمانی مکمل متغیر باشد.

 درمان‌های خانگی  

معمولاً از درمان سیاتیک رفع التهاب ناشی از فشرده شدن آن از برخی از روش‌های درمانی وجود دارد که می‌‌تواند به شما کمک کند تا علایم و نشانه‌های شما تسکین پیدا کند. به عنوان مثال استفاده از کمپرس سرد و گرم یا قرار دادن بالش بین زانوها در هنگام خواب می‌تواند به رفع درد و سفتی بدن کمک کند. نشستن روی صندلی راک می‌تواند تا حدودی باعث تسکین درد شود و از میزان فشاری که به قسمت پایین کمر وارد می‌شود بکاهد. پیاده روی یا انجام دادن فعالیت‌های ورزشی سبک می‌‌تواند به بدن برای درست حرکت کردن کمک نماید و سفتی بدن را از بین ببرد. روش‌های خانگی متعددی نیز برای کنترل درد وجود دارد اما متاسفانه همیشه کارآمد نیستند. در صورتی که روش‌های درمانی خانگی تاثیری در کاهش درد و بهبود حرکات شما نداشت یا آنکه علائم و نشانه‌های شما بیش از یک هفته طول کشید و شما بهبود پیدا نکردید باید حتماً به پزشک مراجعه نمایید و در صورتی که علائم نشانه‌های شما بدتر شده باشد باید فوراً توسط پزشک ارزیابی شود. فیزیوتراپی می‌تواند به شما برای تسکین درد و ناراحتی کمک کند.

 بهترین دارو برای گرفتگی رگ سیاتیک  

 از داروهای مختلفی برای درمان درد سیاتیک استفاده می‌شود که برخی از داروهای خوراکی عبارتند از:

• داروی مسکن از قبیل استامینوفن و آسپرین و داروهای غیر استروئیدی ضد التهاب از قبیل ایبوپروفن و کتوپروفن یا ناپروکسن
• مصرف شل کننده‌های عضلانی برای رفع اسپاسم عضلات
• مصرف داروهای ضد افسردگی برای درمان درد مزمن قسمت پایین کمر
• تجویز داروی مسکن برای درمان درد شدید

از دادن آسپرین به کودکان که زیر ۱۸ سال سن دارند خودداری کنید زیرا ریسک بروز سندروم ری را افزایش می‌دهد. در برخی موارد داروی استروئیدی به درون فضای اطراف عصب نخاع تجویز می‌شود. تحقیقات نشان داده که تزریق این دارو می‌تواند به تسکین علائم و نشانه‌های شما ناشی از التهاب مرتبط با فتق دیسک یا بیرون زدگی دیسک یا پارگی آن کمک کند.

 ماساژ عمیق بافت  

یک تحقیق نشان داده است که ماساژ عمیق بافت می‌تواند به اندازه مصرف داروهای غیر استروئیدی ضد التهاب برای بهبود درد پایین کمر مفید باشد. ماساژ عمیق بافت باعث شل شدن عضله و کاهش فشار از روی عصب سیاتیک خواهد شد.

 فیزیوتراپی 

فیزیوتراپی یکی از موثرترین روش‌های درمانی مراقبتی و غیر جراحی برای کنترل درد است. این روش به طرز شگفت انگیزی می‌تواند به تسکین درد ناشی از سیاتیک کمک کند. فیزیوتراپی در هر یک از نقاط بدن با یک مجموعه از تمرینات ورزشی و کششی همراه است که منبع درد شما را هدف قرار می‌دهد. درد سیاتیک می‌‌تواند هم در قسمت پایین کمر و هم در باسن و پاها و حتی کف پا احساس شود. به پزشک خود بگویید که دقیقاً درد سیاتیک را در کجا احساس می‌کنید تا یک برنامه درمانی فردی را برای شما طراحی کند. اگر شما به طور مداوم دچار درد و ناراحتی هستی فیزیوتراپی می‌تواند به تسکین درد شما کمک کند. متخصص فیزیوتراپی یک برنامه درمانی جامع را برای شما طراحی خواهد کرد تا باعث تقویت عضلات اطراف عصب سیاتیک شود. انجام حرکات ورزشی و کششی به بهبود شرایط شما کمک خواهد کرد. فیزیوتراپی باعث بهبود دامنه حرکات بدن و حالت آن می‌شود و به این ترتیب از بدتر شدن علائم و نشانه‌های سیاتیک جلوگیری می‌کند و از بروز مجدد آنها در آینده پیشگیری خواهد کرد. بهتر است بدانید که فیزیوتراپی بر اساس منبع درد سیاتیک ریشه اصلی درد را از بین می‌‌برد. به عنوان مثال در صورتی که شما دچار دیسک کمر باشید. تمرینات ورزشی که متخصص فیزیوتراپی به شما توصیه می‌کند نمی‌تواند باعث تغییر آناتومی بدن شود اما می‌تواند سطح اکسیژن موجود در خون را افزایش دهد و باعث بهبود گردش خون شود و به تقویت عضلات اطراف ناحیه آسیب دیده کمک نماید. در این مورد علاوه بر بهبود درد باعث می‌شود که شما در وضعیت بهتری قرار بگیرید و فرایند بهبودی شما آغاز شود. فیزیوتراپی می‌تواند به درمان دردهای زیر کمک نماید:

• سندروم پیریفورمیس وضعیتی است که در آن عضله پیریفورمیس اسپاسم و التهاب عصب سیاتیک می‌‌پردازد.
• سیاتیک ایسکمیک اختلالی است که در آن عضلات باسن به طور مداوم به علت استرس و نداشتن فعالیت جسمانی یا سایر انواع اختلالات ساختاری ضعیف می‌‌شوند. در صورتی که شما دچار این اختلال هستید باید بدانید که اکسیژن و خون به مقدار کافی به ناحیه مورد نظر ارسال نمی‌شود و به این ترتیب شما دچار یک نوع درد می‌شوید که شبیه سیاتیک است.

 تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست  

تحریک الکتریکی از طریق پوست یک دستگاه است که می‌‌تواند به خوبی به کنترل درد سیاتیک بپردازد. این دستگاه به ارسال امواج الکتریکی با ولتاژ پایین به نقاط دردناک بدن کمک می‌‌کند و از ارسال پیام‌های درد به مغز جلوگیری می‌نماید.

 طب سوزنی  

دو تحقیقی که انجام شده است نشان داده که طب سوزنی می‌‌تواند یک روش درمانی مناسب برای سیاتیک باشد. محققان متوجه شده اند که طب سوزنی در مقایسه با طب غربی با اثر گذاری‌های بیشتری همراه است اما در مقایسه با داروهای مسکن نیز اثر تسکین دهندگی بالاتری دارد.

 چه تمریناتی به بهبود سیاتیک کمک می‌کند؟  

در ابتدا پزشک و انجام یک ارزیابی کلی از شرایط جسمانی شما می‌‌پردازد و سابقه پزشکی شما را بررسی می‌کند تا به این نتیجه برسد که کدام داروها برای شما مناسب است سپس یک روش درمانی تخصصی را برای شما طراحی می‌کند که شامل موارد زیر است:

• حرکات کششی سبک و نرم که باعث رفع فشار از روی عصب سیاتیک می‌شود.
• تمرینات ورزشی که باعث تقویت بدن می‌شوند.
• متخصص فیزیوتراپی انجام تمریناتی را با استفاده از وزنه یا وزن بدن توصیه می‌کند. حرکات کششی کمر و عضلات مرکزی باعث می‌شود که از اعصاب شما محافظت شود و از میزان درد شما کاسته شود.
• تمرینات ورزشی قلبی عروقی شامل تمرینات سبکی هستند که پیاده روی سریع روی تردمیل یا ورزش روی دوچرخه ثابت جزو این تمرینات محسوب می‌شوند. این تمرینات به شما برای گرم کردن بدن و شروع حرکات کششی و تقویتی کمک خواهد کرد.

هنگامی ‌که متخصص فیزیوتراپی به طراحی برنامه ورزشی متشکل از حرکات کششی و ورزشی پرداخت شما می‌توانید به منزل بروید و به انجام این تمرینات بپردازید و در صورتی که دچار هر گونه درد و ناراحتی شدید یا تغییر در وضعیت شما ایجاد شد به پزشک خود اطلاع دهید. شما می‌توانید در کنار ورزش از استفاده از کمپرس سرد و گرم روی نقاط دردناک و ماساژ درمانی نیز بهره مند شوید. قبل از امتحان کردن روش‌های جدید در منزل با پزشک خود در این رابطه مشورت کنید. هنگامی ‌که برای اولین بار به انجام تمرینات ورزشی مخصوص سیاتیک می‌پردازید دچار مقداری درد ناراحتی می‌شوید که طبیعی است و معمولاً پس از چند جلسه برطرف خواهد شد. بروز مقداری در طبیعی است در صورتی که شما دچار درد شدید هستید یا اینکه درد شما بدتر شده است باید به پزشک خود اطلاع دهید.

 انجام عمل جراحی  

معمولا انجام عمل جراحی توصیه نمی‌شود اما افرادی که یکی از روش‌های درمانی بالا تاثیری در بهبود آنها نداشته باشد و علائم آنها از بین رفته باشد پزشک انجام جراحی را توصیه خواهد کرد. جراحی باعث می‌شود که فضای بیشتری برای عصب در قسمتی که فشرده شده است ایجاد شود و ممکن است پزشک به خارج کردن دیسکی که دچار پارگی شده است بپردازد استخوان اطراف عصب را باز کنید یا از روش‌های ترکیبی استفاده نمایید. اکثر افراد حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد بدون نیاز به جراحی بهبود پیدا می‌‌کند اما در اکثر موارد اسب به طور دائمی آسیب دیده است و بیمار به سه هفته تا سه ماه زمان نیاز دارد تا بهبود پیدا کند.