هنگامی که یک دیسک در ناحیه گردن دچار پارگی میشود مواد نرم داخل آن بیرون می‌‌زند و به ریشه اعصاب و طناب نخاعی فشار وارد میکند و منجر به بروز درد بسیار زیادی خواهد شد. دیسک گردن که تحت عنوان پارگی دیسک فتق دیسک یا لغزش دیسک نیز شناخته میشود به آسیب دیدگی بالشتک بین مهره‌های ستون فقرات گفته میشود. به طور طبیعی دیسک ژلاتینی بین مهره‌ها نقش ضربه گیر را ایفا میکند و استخوان‌ها را در جای خود نگه می‌‌دارد و به ستون فقرات کمک میکند به آرامی حرکت کند. هنگامی که یک دیسک از محدوده طبیعی خود خارج میشود و پوست سفت خارجی غضروف دچار پارگی یا ترک میشود دیسک بیرون خواهد زد. ماده نرم و ژله مانند درون دیسک از طریق غضروفی که دچار پارگی شده است بیرون میآید و گاهی اوقات به یک عصب در کانال نخاعی فشار وارد میکند. فتق دیسک میتواند در هر قسمتی از ستون فقرات رخ دهد البته بروز آن در ناحیه گردن و ستون فقرات گردنی و در قسمت پایین کمر یا ناحیه لومبر شیوع بیشتری دارد. فتق دیسک ناحیه گردن معمولاً باعث بروز درد در گردن و شانه‌ها میشود.
فهرست مطالب
مراحل دیسک گردن
ستون فقرات نیز با بالا رفتن سن دچار پیری میشود و از دهه سوم زندگی دیسک بین مهره‌ها شروع به تحلیل رفتن خواهد کرد. به غیر از مواردی که بیرون زدگی دیسک به علت ضربه به وجود میآید فرایند تحلیل رفتگی ستون فقرات معمولاً به تدریج رخ میدهد و برخی از فعالیت‌های روزمره در آسیب دیدگی بیشتر آن نقش دارند.
مرحله اول: تحلیل رفتگی
با بالا رفتن سن سن و خشک شدن دیسک معمولاً انعطاف پذیری آن از بین می‌رود و شکننده خواهد شد.
مرحله دوم: هرنی شدن دیسک
با گذر زمان پارگی‌های کوچکی در پوست خارجی و فیبروزی دیسک بین مهره‌ها به وجود میآید و باعث میشود هسته نرم و ژله مانند داخل آن از لایه ساخت فیبروزی خارجی بیرون بزند. از این وضعیت اغلب تحت عنوان بیرون زدگی دیسک یا فتق دیسک یاد میشود. گاهی اوقات از بیرون زدگی دیسک اشتباه تحت عنوان لرزش دیسک یاد میشود.
مرحله سوم: بیرون زدگی دیسک
مرحله سوم یا همان بیرون زدگی دیسک زمانی رخ میدهد که بخش هسته دیسک از لایه سفت و فیبروزی آن خارج شود اما همچنان درون دیسک باقی بماند. از این نوع فتق دیسک ناحیه لومبر تحت عنوان فتق دیسک بدون خروج مواد داخل هسته یاد میشود.
مرحله چهارم: جدا شدن هسته دیسک
جدا شدن هسته دیسک زمانی رخ میدهد که ماده نرم و ژله مانند درمان دیسک از پوسته سخت خارجی آن بیرون بیاید و آزادانه وارد فضای کانال نخاعی شود که به آن مواد آزاد داخل کانال نخاعی گفته میشود.
علل پارگی دیسک گردن چیست؟
فتق دیسک ناحیه گردن معمولاً به علت تحلیل رفتگی دیسک به وجود میآید و به طور کلی به آن دیسک گردن گفته میشود. با بالا رفتن سن و رسیدن به دوران پیری دیسک در ناحیه گردن و کمر انعطاف پذیری خود را از دست میدهد و دچار تحلیل رفتگی خواهد شد. وارد شدن فشار زیاد به دیسک باعث فتق دیسک خواهد شد. فشار ایجاد شده میتواند به علت چاقی، برداشتن اجسام سنگین یا آسیب دیدگی تروماتیک و ناگهانی به وجود بیاید. سیگار کشیدن نیز یک فاکتور خطر در بروز دیسک گردن محسوب میشود.
علائم و نشانه‌های دیسک گردن چیست؟
شایع ترین علائم و نشانه‌های دیسک گردن به شرح زیر می‌باشد:
- طرح شدید و تیر کشنده در ناحیه گردن و شانه
- بی حسی در ناحیه بازو
- اسپاسم عضلانی
- ضعف در یک بازو
- احساس سوزن سوزن شدن در یک بازو
- بروز درد به دنبال برخی حرکات ناگهانی از قبیل خم شدن یا سرفه کردن
دیسک گردن چگونه تشخیص داده میشود؟
دیسک گردن پس از انجام معاینه جسمانی و بررسی سابقه پزشکی شما تشخیص داده میشود. پزشک باید بدانند که آیا درد گردن شما به تدریج افزایش پیدا کرده است یا به دنبال یک ضربه تروماتیک ایجاد شده است. انجام معاینه جسمانی شامل بررسی حرکات چرخشی گردن، وجود حس یا بی حسی در اطراف گردن، شانه و بازو است. این ارزیابی کامل و جامع به پزشک کمک میکند تا بتواند به این نتیجه برسد که آیا درد یا بی حسی شما به علت اعصاب ستون فقرات ناحیه گردن به وجود آمده است یا خیر. در اکثر موارد عکس برداری از گردن میتواند اطلاعات دقیقی را در خصوص ستون فقرات این ناحیه ارائه دهد. عکسبرداری به پزشک کمک میکند تا بتواند به این نتیجه برسد که آیا دیسک دچار آسیب دیدگی شده است یا نه و اگر آسیب دیده است وسعت و محل بروز آن را مشخص نماید. عکس برداری از گردن شامل عکسبرداری توسط اشعه ایکس، اسکن ام آر آی، سی تی اسکن، الکترومیوگرافی برای اندازه گیری پالس‌های عصبی، و میلوگرام است که در آن ماده حاجب میتواند ساختارهای ناحیه گردن را به خوبی تشخیص دهد.
راه‌های درمان پارگی دیسک چیست؟
دیسک گردن معمولا در ابتدا به کمک روش‌های درمانی مراقبتی از قبیل مصرف داروهای ضد التهاب و داروهای مسکن و استراحت در بستر درمان میشود. مصرف شل کننده‌های عضلانی نیز میتواند به کاهش شدت دفعات بروز اسپاسم کمک کند. استفاده از کمپرس سرد یا گرم نیز در تسکین علائم تاثیر گذار است. گاهی اوقات یک دوره فیزیوتراپی برای کشش و تقویت عضلات گردن و شانه میتواند باعث تسکین درد شود. در صورتی که علائم و نشانه‌های شما مدت زیادی طول کشید و از بین رفت تزریق استروئید به درون فضای اپی دورال میتواند در کاهش التهاب عصب و تسریع فرآیند بهبود موثر باشد.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی یک روش درمانی رایج برای تسکین درد ناحیه گردن و لومبر است. برخی از اهداف و مزایای استفاده از فیزیوتراپی برای درد ناحیه گردن به شرح زیر می‌باشد:
- فیزیوتراپی باعث بهبود دامنه حرکات گردن و کمر میشود. شما می‌توانید با انجام تمرینات مخصوص انعطاف پذیری گردن و کمر راحت تر حرکت کنید.
- فیزیوتراپی باعث کاهش درد و سفتی در ناحیه کمر و گردن میشود. روش‌هایی که توسط متخصص فیزیوتراپی انجام میشود در تسکین درد و تسریع فرآیند بهبود نقش دارد.
- فیزیوتراپی باعث تقویت عضلات گردن و کمر میشود. شما می‌توانید با انجام دادن برخی تمرینات ورزشی خاص به تقویت عضلات گردن و کمر خود بپردازید.
- برخی از نکاتی که متخصص فیزیوتراپی به شما گوشزد میکند از بروز مجدد گردن و کمر جلوگیری میکند. روش‌های صحیح حفظ حالت بدن را به شما یاد میدهد تا از آسیب دیدگی بیشتر جلوگیری گردد.
- فیزیوتراپی باعث بهبود کیفیت زندگی شما میشود و شما می‌توانید هر چه سریع تر به انجام فعالیت‌های روزمره خود بپردازید.
دونوع فیزیوتراپی وجود دارد که به آنها درمان فعال و منفعل گفته میشود. روش‌های درمانی منفعل برای بهبود درد گردن عبارت است از الکتروتراپی، استفاده از کمپرس یخ، اولتراسوند تراپی، ماساژ درمانی و استفاده از کمپرس گرم. این روش‌های درمانی به کاهش درد، التهاب و سفتی عضلات و مفاصل کمک می‌کنند. فیزیوتراپی فعال نیز شامل حرکات ورزشی و کششی است. شما می‌توانید با کمک متخصص فیزیوتراپی و انجام دادن تمرینات ورزشی فعال به بهبود قدرت و انعطاف پذیری گردن خود بپردازید تا از سطح درد عضلات شما کاسته شود. به علاوه با قوی شدن عضلات شما فشار کمتری به ستون فقرات پایین کمر وارد میشود.
لیزر درمانی
لیزر کم توان روشی است که از انرژی نور لیزر به عنوان یک مدالیته درمانی استفاده میکند. در لیزر سرد از انرژی پایین دستگاه و با یک طول موج خاص استفاده میشود تا درد تسکین پیدا کند و فرایند ترمیم در انواع مختلفی از اختلالات افزایش پیدا کند. لیزر درمان یک روش غیر تهاجمی سریع و موثر است که در مراکز درمانی برای کاهش درد، کاهش تورم و بهبود فرایند ترمیم مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش درمانی با مزایای زیادی همراه است و یک روش موثر محسوب میشود که نتایج حاصل از آن تا مدت زیادی باقی می‌ماند. درمان با لیزر یک روش کم هزینه و ایمن است و در مقایسه با سایر روش‌های درمانی امکان ترمیم بافت در سطح سلولی را در بیماری‌های مختلف فراهم میکند. ذرات نور که به آنها فوتون گفته میشود به درون سلول‌های بدن نفوذ می‌کنند و توسط انرژی خود، آنها را برانگیخته می‌کنند که این امر باعث بروز سه واکنش مهم میشود که عبارت است از کاهش التهاب، ترمیم سلول و افزایش گردش خون. سلول‌هایی که دچار آسیب دیدگی هستند یا التهاب دارند با سرعت بیشتری به جذب این ذرات نوری می‌پردازند زیرا آنها به انرژی بیشتری برای ترمیم خود نیاز دارند. لیزر درمانی میتواند به درمان تعداد زیادی از بیماری‌ها بپردازد و باعث تسریع فرآیند بهبود شود.
تراکشن
دیسکی که دچار بیرون زدگی میشود به اعصاب فشار وارد میکند و این امر منجر به تحت فشار قرار گرفتن ریشه اعصاب و بروز درد خواهد شد. تراکشن یک روش برای تسکین این نوع درد است و کار خود را با کشش ستون فقرات از دو طرف آن انجام میدهد تا به رفع فشار حاصل از فشرده شدن ریشه اعصاب بپردازد. تراکشن شامل کشش ستون فقرات به صورت عمودی یا جدا کردن اجزای ستون فقرات برای تسکین التهاب عصب یا اسپاسم عضلات است که این امر از طریق یک دستگاه که روی ستون فقرات ناحیه گردن قرار می‌گیرد و در شرایط شرایطی که بیمار دراز کشیده است و کمربند مخصوص لگن او بسته شده است انجام میشود.
اولتراسوند تراپی
از دستگاه اولتراسوند برای افزایش میزان گرمای درون عضله و بافت‌های عمیق آن ناحیه استفاده میشود تا فرایند ترمیم بافت و گردش خون افزایش پیدا کند. این امر با استفاده از دستگاه و قرار دادن هندپیس به طور مستقیم روی پوست بیمار انجام خواهد شد. برای این کار پزشک ابتدا ژل مخصوص را روی پوست قرار میدهد و سپس دستگاه را روی پوست می‌گذارد و با حرکات چرخشی فرایند درمان را شروع خواهد کرد. هندپیس به تولید فرکانس‌های زیاد و کم می‌پردازد که هیچ گونه دردی را به وجود نمی‌آورند و در عوض باعث تسریع فرایند ترمیم بافت خواهند شد.
انجام عمل جراحی
در مواردی که روش‌های درمانی مراقبتی نتوانند باعث تسکین درد شوند انجام عمل جراحی برای آزاد سازی دیسک فتق یافته در ناحیه گردن ضروری خواهد بود. روش‌های جراحی متعددی وجود دارد که انتخاب نوع آنها به شدت آسیب ایجاد شده در دیسک بستگی دارد. برخی از آنها به شرح زیر می‌باشند:
- دیسککتومی ناحیه گردن از سمت جلو و فیوژن دیسک
- دیسککتومی ناحیه گردن از سمت جلو بدون فیوژن
- دیسککتومی ناحیه گردن از عقب
این روش‌های جراحی در بیمارستان و تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شوند. دیسککتومی ناحیه گردن از قسمت جلو و فیوژن نخاعی رایج ترین روش برای جراحی است که از آن برای درمان فتق دیسک گردن استفاده میشود. در این عمل جراحی، دیسک از طریق یک برش کوچک که در جلوی گردن ایجاد میشود خارج خواهد شد. پس از آنکه دیسک برداشته شد فضای دیسک توسط گرافت استخوانی پر میشود تا باعث پایداری گردن شود. دیسککتومی ناحیه گردن از سمت جلو بدون فیوژن نیز شباهت زیادی به دیسککتومی ناحیه گردن از سمت جلو و فیوژن ستون فقرات دارد با این تفاوت که پس از خارج کردن دیسک ناحیه گردن از گرافت استخوانی برای فیوژن استفاده نخواهد شد. دیسککتومی ناحیه گردن از عقب شامل برداشتن دیسک فتق یافته گردن از طریق یک برش است که در پشت گردن ایجاد شده است.
