آرتروز آرنج در مقایسه با آرتروز مفاصل قسمت‌های دیگر بدن از جمله دست، لگن و زانو به ندرت ایجاد می‌شود. این نوع آرتروز می‌تواند باعث ایجاد درد شدید و ناتوانی فرد در انجام امور روزمره بشود. به این منظور بایستی از روش‌های درمانی مناسبی برای درمان آرتروز آرنج استفاده شود.
گزینه‌های درمانی مختلف جهت درمان آرتروز آرنج شامل روش‌های متداول و همچنین تهاجمی می‌باشند. در ابتدا بایستی از روش‌های متداول برای درمان این عارضه استفاده شود و چنانچه این روش‌های تأثیری در بهبود بیماری نداشتند، از روش‌های تهاجمی استفاده می‌شود.دکتر سعیدی متخصص طب فیزیکی و توان‌بخشی با استفاده از انواع روش‌های طب فیزیکی ، به بیماران خود کمک می‌کند تا از انواع کمر اسکلتی عضلانی از جمله آرتروز آرنج خلاص شوند.
انواع آرتروز آرنج
اولین قدم جهت درمان آرتروز آرنج، تشخیص علت ایجاد علائم این عارضه است. متداول‌ترین عارضه‌های ایجاد شده در مفاصل آرنج شامل موارد زیر می‌باشند :
آرتریت روماتوئید
این عارضه عموماً در مفاصل آرنج ایجاد می‌شود. آرتریت روماتوئید دردناک است و معمولاً باعث آسیب‌دیدگی هر دو آرنج و محدودیت عملکرد بیمار می‌شود. نشانه‌های این بیماری شامل درد، ورم و ناپایداری مفصل آرنج می‌باشند.
آرتروز آرنج
آرتروز آرنج به ندرت ایجاد می‌شود و بیشتر در مردان با سابقه کار سنگین یا فعالیت ورزشی شدید شایع است. نشانه‌های متداول این بیماری، محدودیت حرکتی خصوصاً عدم توانایی فرد در راست کردن آرنج به طور کامل می‌باشد.
آرتروز ناشی از آسیب‌دیدگی
این نوع آرتروز آرنج معمولاً پس از شکستگی و یا دررفتگی آرنج ایجاد می‌شود. آسیب‌دیدگی غضروف آرنج عموماً باعث ایجاد آرتروز پیش‌رونده می‌شود.
نشانه‌های آرتروز آرنج
شایع‌ترین نشانه‌های آرتروز آرنج شامل درد، محدودیت حرکتی و توانایی محدود در انجام حرکت بوسیله اندام‌های فوقانی می‌باشند. به طور کلی تحمل علائم خفیف آرتروز برای افراد راحت‌تر است؛ چرا که برای انجام فعالیت‌های روزمره معمولاً نیازی به استفاده از دامنه حرکتی آرنج به صورت کامل نمی‌باشد.
نشانه‌های شایع آرتروز آرنج عبارتند از :
- درد در قسمت آرنج
- محدودیت دامنه حرکتی/ خشکی مفاصل
- ورم آرنج
- احساس سایش در آرنج
- ناپایداری مفصل آرنج
راه‌های درمان آرتروز آرنج
روش‌های درمانی مناسب می‌توانند به طور قابل توجهی باعث کاهش درد و بهبود توانایی حرکتی در بیمار شوند. بهتر است جهت درمان آرتروز آرنج به طور کامل، ترکیبی از روش‌های درمانی جهت بهبود این بیماری استفاده شوند. جهت انتخاب گزینه درمانی مناسب، با پزشک مشورت نمایید.
مصرف دارو
مصرف دارو می‌تواند باعث کاهش درد و خشکی مفاصل ناشی از آرتروز آرنج بشود. بهتر است مصرف دارو با فعالیت‌های بدنی همراه باشد.
امکان دارد پزشک مصرف داروهای زیر را برای بیمار توصیه کند :
- داروهای مُسکن : داروهای مُسکن بدون نیاز به نسخه پزشک مانند پاراستامول به کاهش درد کمک می‌کنند، ولی امکان دارد پزشک در صورت نیاز داروهای قوی‌تری را برای بیمار تجویز کند.
- داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) : مصرف این داروها به مدت کوتاه باعث تسکین درد، التهاب و ورم می‌شود. البته داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی برای همه افراد مناسب نیستند و پیش از مصرف آن بایستی با پزشک مشورت شود.
- کرم کپسایسین : این کرم جهت تسکین درد به کار برده می‌شود و از فلفل در ساخت آن استفاده شده است.
- تزریق استروئید : تزریق استروئید در مفصل آرنج یا شانه باعث کاهش درد می‌شود. معمولاً تنها سه بار در سال از این روش جهت تسکین درد استفاده می‌شود.
مصرف داروهای فوق حتماً بایستی طبق دستور پزشک یا بروشور موجود در بسته داروها انجام شود. در صورت مصرف داروهای دیگر، به پزشک اطلاع دهید.
رژیم غذایی
تناسب اندام و داشتن وزن ایده‌آل به سلامت همه مفاصل از جمله مفصل آرنج و شانه کمک می‌کند. در ارتباط با افراد مبتلا به آرتروز آرنج رژیم غذایی خاصی وجود ندارد. در صورتی که تمایل به کاهش وزن دارید، از رژیم غذایی کم کالری همراه با ورزش منظم جهت تناسب اندام استفاده کنید.
گرما درمانی
بسته‌های حرارتی یا کمپرس سرد مانند بطری آب داغ یا بسته‌های حاوی یخ می‌توانند باعث تسکین درد و خشکی در مفاصل آرنج و شانه شوند. بسته‌های حرارتی یا حاوی یخ بایستی درون یک تکه پارچه یا حوله قرار داده شوند؛ چرا که قرار دادن مستقیم آن بر روی پوست ممکن است باعث ایجاد سوختگی شود.
کاهش فشار وارد بر مفاصل
معمولاً فرد باید در حد امکان فعالیت‌های روزمره خود را ادامه دهد ولی نباید در انجام این فعالیت‌ها زیاده‌روی شود. بهتر است امور روزانه به آرامی انجام شوند و هر روز به تدریج به مقدار فعالیت‌های روزمره افزوده شود. . همچنین باید از بلند کردن اشیاء سنگین با دست یا شانه آسیب‌دیده خودداری شود. وضعیت نامناسب بدنی نیز می‌تواند باعث تشدید درد شود. بنابراین در منزل یا محل کار وضعیت نشستن خود را اصلاح کنید. به طور منظم استراحت کنید و به آرامی حرکات کششی در قسمت شانه یا دست را انجام دهید.
هنگام نشستن پشت میز ارتفاع صندلی خود را تنظیم کنید، به شکلی که ساعد و مچ دست در حالت مستقیم و آرنج به شکل L قرار بگیرد. می‌توانید برای قرار گرفتن دست و صفحه کلید در یک سطح یکسان از پد مخصوص مچ دست استفاده کنید.
جهت کاهش فشارهای غیر ضروری بر مفاصل می‌توانید محل قرارگیری اشیاء در منزل، خودرو یا محل کار را تغییر دهید.
متخصص فیزیوتراپی جهت سهولت در انجام امور روزمره، استفاده از ابزار کمکی خاصی را به بیمار توصیه می‌کند.
طب فیزیکی
برای کاهش درد استفاده از طب فیزیکی به روش‌های زیر توصیه می‌شود:
- تحریک الکتریکی اعصاب از طریق پوست (TENS) : در این روش با استفاده از دستگاه مخصوص TENS، شوک‌های خفیف الکتریکی از راه پدهایی که بر روی پوست قرار می‌گیرند به اعصاب بدن ارسال می‌شوند و باعث کاهش درد می‌شوند. این روش برای همه افراد مناسب نیست، بنابراین بایستی در مورد استفاده از این گزینه درمانی با پزشک مشورت شود.
- طب سوزنی : در این روش سوزن‌های بسیاری ظریفی وارد نقاط خاصی از بدن می‌شوند. شواهدی در ارتباط با تأثیر طب سوزنی بر آرتروز آرنج وجود ندارد ولی با این حال طبق گزارش افراد بسیاری، این روش باعث کاهش علائم آرتروز می‌شود.
بیماری بایستی در ارتباط با روش‌های درمانی فوق ارزیابی لازم را انجام دهد. پیش از انجام این روش‌ها حتماً باید با پزشک مشورت شود.
تمارین ورزشی
ورزش و هر گونه فعالیت بدنی بخش مهمی از روند درمان را تشکیل می‌دهد. تحرک باعث کاهش درد و خستگی ناشی از آرتروز آرنج می‌شود. فعالیت جسمانی در کیفیت خواب نیز مؤثر است.
بسیاری از افراد مبتلا به درد مفصل تصور می‌کنند که تحرک بیشتر باعث تشدید عارضه می‌شود. در حالی که تحرک باعث تقویت عضلات و استخوان‌ها شده و در نتیجه از مفاصل بهتر محافظت می‌شود. بهتر است حرکات ورزشی را در ابتدا به آرامی انجام داده و به تدریج شدت انجام حرکات را افزایش دهید.
تمارین ورزشی جهت بهبود آرتروز آرنج دارای انواع مختلفی هستند :
- تمارین مربوط به دامنه حرکتی و حرکات کششی باعث بهبود حرکتی و افزایش انعطاف‌پذیری مفاصل می‌شوند.
- تمارین تقویتی باعث تقویت عضلات اطراف مفاصل و در نتیجه حفاظت از مفاصل می‌شوند.
- ورزش هوازی (ایروبیک) باعث حفظ سلامتی و تناسب اندام می‌شود و خصوصاً برای قلب مفید است.
فرد مبتلا به آرتروز آرنج بایستی از انجام تمارین ورزشی دشوار که شامل بلند کردن وزنه‌های سنگین هستند خودداری کند چرا که این نوع ورزش‌ها فشار زیادی به آرنج‌ها و شانه‌ها وارد می‌کنند.
- شنا ورزش بسیاری مفیدی محسوب می‌شود؛ چرا که باعث تقویت عضلات می‌شود.
- ایروبیک آبی، تای چی و پیلاتس باعث تقویت عضلات و بهبود دامنه حرکتی می‌شوند.
- بهتر است ورزش به صورت منظم و مرتب در کلاس ورزشی انجام شود.
پیش از انجام نوع جدید تمارین ، جهت طراحی برنامه ورزشی مطابق با وضعیت جسمانی خود حتماً با متخصص فیزیوتراپی مشورت کنید. متخصص فیزیوتراپی انجام تمارین زیر را به شما توصیه می‌کند :
پرس چهارچوب در (a)
نزدیک چهارچوب در حالت ایستاده قرار بگیرید به شکلی که آرنج با زاویه 90 درجه خم شود و نزدیک بدن قرار بگیرد. پشت مچ دست بایستی روی چهار چوب در قرار بگیرد. سپس به سمت چهار چوب در فشار وارد کنید. این وضعیت را برای مدت 5 ثانیه حفظ کنید. سپس همین حرکت را با دست دیگر در سمت دیگر چهار چوب در انجام دهید. برای هر یک از دست‌ها این حرکت را به تعداد 10 مرتبه انجام دهید. در صورت لزوم می‌توانید تعداد دفعات تمرین را به 30 مرتبه برای هر دست افزایش دهید.
پرس چهارچوب در (b)
تمرین را با دست دیگر آغاز کنید به این شکل که آرنج با زاویه 90 درجه خم شود. این بار بایستی با کف دست به سمت چهار چوب در فشار وارد کنید. این حالت را برای مدت 5 ثانیه حفظ کنید. برای هر یک از دست‌ها این حرکت را به تعداد 10 مرتبه انجام دهید. در صورت لزوم می‌توانید تعداد دفعات تمرین را به 30 مرتبه برای هر دست افزایش دهید.
چرخش مچ دست
آرنج خود را با زاویه 90 درجه خم کنید و کف دست را به سمت بالا نگه دارید. به آرامی مچ دست را بچرخانید به شکلی که کف دست به سمت پایین قرار بگیرد. این وضعیت را برای مدت 5 ثانیه حفظ کنید و به آرامی دست‌ها را رها کنید. این حرکت را به تعداد 30 مرتبه انجام دهید و پس از هر 10 مرتبه تمرین استراحت کنید.
چرخش مچ دست همراه با وزنه
تمرین فوق را در حالی که وزنه‌ای سبک در دست دارید، تکرار کنید.
خم کردن آرنج
در حالت ایستاده قرار بگیرید و دست راست خود را در کنار بدن قرار دهید. به آرامی آرنج را خم کنید و دست خود را بالا بیاورید به شکلی که دست به شانه برسد. این حالت را برای مدت 15 تا 30 ثانیه حفظ کنید. سپس حرکت را 10 بار تکرار کنید. همین حرکت را برای دست چپ نیز انجام دهید. این تمرین را به کمک وزنه‌ای سبک نیز می‌توانید انجام دهید.
خم کردن مچ دست
دست راست خود را در جهت مستقیم بالا بیاورید، به شکلی که کف دست به سمت پایین باشد. سپس به آرامی مچ را به سمت پایین خم کنید. از دست چپ خود برای برگرداندن دست راست به سمت بالا استفاده کنید و این وضعیت را برای مدت 15 تا 30 ثانیه حفظ کنید. سپس مچ دست را صاف کنید. این بار مچ دست را به آرامی به سمت بالا خم کنید و از دست چپ برای برگرداندن دست راست به سمت پایین استفاده کنید. این وضعیت را برای مدت 15 تا 30 ثانیه حفظ کنید. حرکت فوق را برای هر دو دست به تعداد 3 مرتبه انجام دهید.
بلند کردن وزنه با مچ دست
آرنج خود را در زاویه 90 درجه خم کنید. در حالی که کف دست به سمت بالا قرار دارد، وزنه‌ای سبک را در دست بگیرید. به آرامی مچ دست را به سمت بدن خم کنید. برای مدت 5 ثانیه در این حالت باقی بمانید و سپس به آرامی دست را رها کنید. این حرکت را 30 مرتبه انجام دهید و پس از هر ده مرتبه تمرین استراحت کنید. تمرین فوق را برای دست دیگر نیز انجام دهید.
